Οργάνωσις Κωνσταντινουπόλεως 1908-1912

Το κείμενο της Οργανώσεως Κωνσταντινουπόλεως είναι αποτέλεσμα καταγραφής των αναμνήσεων του Αθανασίου Σουλιώτη - Νικολαϊδη, 30 περίπου χρόνια μετά τα γεγονότα που πραγματεύεται. Η καταγραφή και επιλογή από σημειώσεις του συγγραφέα έγινε από τη σύζυγό του, Σοφία Σουλιώτη, με οδηγίες του ίδιου. Έτσι, ορισμένες σκέψεις που ο συγγραφέας κάποτε διατυπώνει, έχουν περάσει από τη διεργασία του χρόνου και δεν πρέπει να θεωρηθούν εκτιμήσεις σύγχρονες με τα γεγονότα.


Στάθηκα στην είσοδο και είδα την Αγιά Σοφιά. Ώς τα βαθύτερα της ψυχής μου αισθάνθηκα κατάνυξη και τρυφερότητα. Είναι μαζί μεγάλη και λεπτή. Τέτοια είναι η ανατολική ψυχή.

Έτσι συνοψίζει τον χαρακτήρα της νοητής ανατολικής του πατρίδας ο Αθανάσιος Σουλιώτης - Νικολαΐδης. Ο νέος αξιωματικός, με το αριστοκρατικό παρουσιαστικό και τις λεπτές σκέψεις, έπασχε, όπως και άλλοι επίλεχτοι όμοιοί του, από τη μετριότητα μιας εποχής που του αρνιόταν τη δράση και την έξαρση της θυσίας. Σέρνοντας, όπως ο ίδιος σημειώνει, το σπαθί του στα πεζοδρόμια της μικρόχαρης ελλαδικής πρωτεύσουσας, κινδύνευε να αναλωθεί μέσα σε μια θανάσιμη ενδοστρέφεια.

Η Οργάνωση Θεσσαλονίκης ήταν ο προθάλαμος για την Οργάνωση Κωνσταντινούπολης. Η θητεία του στην πολυεθνική μακεδονική πρωτεύουσα τον προετοίμασε για την επόμενη, μεγάλη αποστολή του: από τη διάσωση της ελληνικής Μακεδονίας στη σωτηρία ολόκληρου του ελληνισμού μέσα στο ανατολικό πλαίσιο· από την εκτέλεση εντεταλμένης εθνικής υπηρεσίας στη σύλληψη και την υλοποίηση ενός προσωπικού οράματος – την ένωση όλων των λαών της ανατολής σε μια πολιτισμική ενότητα.