Ρυθμίζοντας τα του βίου

Η ραγδαία εξέλιξη των επιστημών της ζωής και των τεχνολογικών εφαρμογών τους τα τελευταία χρόνια έχει επαναφέρει στο επίκεντρο της φιλοσοφικής συζήτησης παλαιότατα ερωτήματα περί της αξίας της ζωής, που αυτή τη φορά τίθενται με νέα ένταση και υπό νέο πρίσμα. Οι γνώσεις που καθημερινά μας κατακλύζουν και οι δυνατότητες ποικιλότροπων επεμβάσεων σε ανθρώπους, ζώα και φυτά που διανοίγονται δημιουργούν μεγάλη αισιοδοξία σε σχέση τόσο με την ικανοποίηση της «του ειδέναι ορέξεως» όσο και με τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων. Από την άλλη πλευρά, πολλοί ανησυχούν για το ενδεχόμενο σοβαρών καταχρήσεων και για τις προσβολές δικαιωμάτων, την αλλοίωση της ζωής γενικά και του ανθρώπινου βίου ειδικότερα, όσο και για την περιβαλλοντική αναστάτωση που αυτές μπορούν να επιφέρουν.

Το βιβλίο εξετάζει τα συναφή προβλήματα από τη σκοπιά της ηθικής των θεσμών: σε ποιο βαθμό ο νομοθέτης νομιμοποιείται ή και οφείλει να παρέμβει με τη θέσπιση νόμων, από τη φύση τους εξαναγκαστικών, ώστε να ρυθμίσει ζητήματα των βιολογικών, βιοτεχνολογικών και βιοϊατρικών ερευνών; Εξετάζονται συστηματικά τα ηθικά ερωτήματα ή και διλήμματα που συνδέονται με τη νομοθετική επέμβαση στα ζητήματα αυτά, τα είδη των επιχειρημάτων που πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι συχνά αντίρροπες ηθικές αρχές που πρέπει σύμμετρα να ικανοποιηθούν.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πρόλογος

Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ. Ζητήματα σχέσεων δικαίου και ηθικής εν γένει

α. Ο νομικός θετικισμός ως αντίδραση κατά των παραδοσιακών θεωριών
β. Ο σύγχρονος νομικός θετικισμός, ο χωρισμός δικαίου και ηθικής και το πρόβλημα του εξαναγκασμού
γ. Η κριτική κατά του νομικού θετικισμού και η επανασύνδεση δικαίου και ηθικής

III. Θέσπιση των νόμων: ζητήματα δημοκρατικής νομιμοποίησης

α. Πολιτική νομιμοποίηση και παραδοσιακοί τρόποι δικαιολόγησης της νομοθετικής αυθεντίας
β. Ριζική απόρριψη των παραδοσιακών θεωριών: ο διαδικαστικός φορμαλισμός του Μεσοπολέμου
γ. Η στροφή προς τα δικαιώματα – διδάγματα των πρωτοπόρων της Νεωτερικότητας
δ. Η καντιανή σύνθεση και η επικαιρότητά της

IV. Μία βασική διάκριση στην ηθική: το αγαθό και το ορθό

α. Παραδοσιακές αρεταϊκές και νεωτερικές ορθοπρακτικές ηθικές θεωρίες
β. Ο Kant και η πρόταξη της αυτονομίας του προσώπου
γ. Οι σύγχρονες τάσεις και η ενότητα της ηθικής φιλοσοφίας

V. Η ηθική του βίου

α. Ζωή και βίος
β. Πρωτοκαθεδρία της ζωής;
γ. Το παράδειγμα της βιοποικιλότητας
δ. Είδη βιοηθικών επιχειρημάτων

VI. Βιοηθική και δημοκρατικός νομοθέτης: αρχές και όρια της νομοθετικής παρέμβασης

α. Συμφέροντα και πλειοψηφία
β. Νομοθεσία κατά βλαπτικών συμπεριφορών
γ. Νομοθεσία και αξίες (αγαθά) του ευ ζην `
δ. Ακροτελεύτια απορία

Ευρετήριο