Εργασιακές σχέσεις

ΚΡΙΤΙΚΗ




Η εργασία, οι νόμοι που τη διέπουν και οι μηχανισμοί συνεννόησης και διαπραγμάτευσης μεταξύ επιχειρήσεων και εργαζομένων αναλύονται με απλό και κατανοητό τρόπο στο βιβλίο του κ. Γ. Π. Σπυρόπουλου «Εργασιακές σχέσεις. Εξελίξεις στην Ελλάδα, την Ευρώπη και τον διεθνή χώρο».

Σε έναν κόσμο που αλλάζει με ταχείς ρυθμούς, όπου παρατηρούνται αλλεπάλληλες οικονομικές, τεχνολογικές, πολιτικές και κοινωνικές μεταβολές, είναι φυσικό να σημειώνονται σοβαρές επιπτώσεις στους χώρους της εργασίας και στους θεσμούς των συλλογικών και εργασιακών σχέσεων.

Το σημείο αυτό έρχεται να φωτίσει ο συγγραφέας, αντλώντας στοιχεία από τη μακρόχρονη εμπειρία του στα εργασιακά θέματα, καθώς επί 40 συναπτά έτη παρακολουθεί συστηματικά τις εξελίξεις στον τομέα των εργασιακών σχέσεων κυρίως από τη θέση του εμπειρογνώμονα και του υψηλόβαθμου στελέχους του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας στη Γενεύη.

Στη Δυτική Ευρώπη, σημειώνει ο κ. Σπυρόπουλος, δρομολογούνται εξελίξεις για την καλύτερη οργάνωση των συνδικαλιστικών οργανώσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ εκτιμά ότι η οικονομική κρίση στις ανεπτυγμένες βιομηχανικές κοινωνίες επέφερε τον επαναπροσδιορισμό των εργασιακών σχέσεων και οδήγησε τους εργαζομένους «σε ατομικές επιλογές εις βάρος των συλλογικών διεκδικήσεων».

Ο συγγραφέας δεν αποκλείει να σημειωθούν τα επόμενα χρόνια στην Ευρώπη οξυμένες κοινωνικές συγκρούσεις, εφόσον ­ όπως αναφέρει ­ συνεχιστούν οι δομικές αλλαγές στις ευρωπαϊκές οικονομίες και «επιδεινωθεί το πρόβλημα της ανεργίας». Ταυτοχρόνως προβλέπει ζοφερό μέλλον για τις εργασιακές σχέσεις στις πρώην κομμουνιστικές χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. «Ουδείς γνωρίζει», σημειώνει ο συγγραφέας, «κατά πόσο θα υπερισχύσει στις χώρες αυτές ένα εργασιακό σύστημα δυτικού τύπου ή θα εμφανιστεί ένα νέο πρότυπο εργατικού δικαίου διαφορετικό από τα ισχύοντα στη Δύση». Ιδιαίτερη σημασία όμως έχει η διαπίστωση ότι οι αλλαγές που κυοφορούνται στον τομέα της εργασίας στις χώρες αυτές θα έχουν οπωσδήποτε σοβαρό αντίκτυπο στη Δυτική Ευρώπη και ιδιαιτέρως στον βαλκανικό χώρο όπου βρίσκεται και η χώρα μας.

Η ανάπτυξη των εργασιακών σχέσεων στην Ελλάδα και ιδιαιτέρως των συλλογικών διαπραγματεύσεων, των συμμετοχικών διαδικασιών και του κοινωνικού διαλόγου θα εξαρτηθεί ­ κατά τον Κ. Σπυρόπουλο ­ από την ικανοποίηση των εξής προϋποθέσεων: Πρώτον, οργανωτική και οικονομική ανεξαρτησία των συνδικαλιστικών οργανώσεων και κυρίως πλήρης χειραφέτηση του κινήματος από τα πολιτικά κόμματα και τον κρατικό μηχανισμό. Δεύτερον, απλούστευση και εκσυγχρονισμός της εργασιακής νομοθεσίας και αναγνώριση της πλήρους αυτονομίας των κοινωνικών συνομιλητών. Τρίτον, θεσμοθέτηση ενός μίνιμουμ κοινωνικής συναίνεσης στη λήψη των αποφάσεων. Τέταρτον, εξάλειψη της δυσπιστίας μεταξύ των κοινωνικών συνομιλητών και αποδοχή εκατέρωθεν τόσο των διαφορών τους όσο και των κοινών συμφερόντων. Πέμπτον, ανάπτυξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ερευνών στον τομέα των εργασιακών σχέσεων, που απουσιάζουν πλήρως από τη χώρα μας.

Ο κ. Σπυρόπουλος αναφέρεται ιδιαιτέρως στο οξυμένο πρόβλημα της απασχόλησης και σημειώνει ότι στην Ευρωπαϊκή Ενωση απέτυχαν να επιλύσουν το πρόβλημα οι επιμέρους ανά χώρα εθνικές πολιτικές κατά της ανεργίας. Προτείνει τον σχεδιασμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο μιας νέας ευέλικτης πολιτικής απασχόλησης, που θα λαμβάνει όμως υπόψη την οικονομική και πολιτική κατάσταση κάθε χώρας και θα καθορίζει τους στόχους της ανάλογα με τον βαθμό των θυσιών που μπορούν να δεχθούν οι πολίτες κάθε κράτους.

Εκτός των εκτιμήσεων για το μέλλον των εργασιακών σχέσεων στην εποχή της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, στο βιβλίο περιγράφονται οι εξελίξεις και οι τάσεις των τελευταίων δεκαετιών στην Ελλάδα και διεθνώς και διατυπώνονται μια σειρά θέματα ­ με τη μορφή ερωτημάτων προς τον αναγνώστη ­ τα οποία, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει ο συγγραφέας, «χαράσσουν ορισμένα από τα μονοπάτια των μελλοντικών ερευνών στον χώρο της εργασίας».



ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΔΗΣ

ΤΟ ΒΗΜΑ, 25-10-1998