Ένα αθώο παιχνίδι

Η Λίντα ζει μόνη της σ' ένα τροχόσπιτο κάπου στα Μεσόγεια και αναζητεί απεγνωσμένα την αντρική συντροφιά. Το παιχνίδι, όμως, που παίζει με τους αγνώστους χρησιμοποιώντας τα ηλεκτρονικά μέσα, γίνεται εφιάλτης, γιατί υπάρχουν καταστάσεις οι οποίες ξεφεύγουν από τον έλεγχο, γιατί ο άλλος αποδεικνύεται απρόοπτος και καταστροφικός. Ποιοι είναι στην πραγματικότητα αυτοί που την πλησιάζουν; Πόσο καταλαβαίνει ο ένας τον άλλον; Κι όταν βρίσκεται δολοφονημένη, οι ύποπτοι είναι πολλοί. Από τον πρώην σύζυγο μέχρι τον απογοητευμένο εραστή. Και ο αστυνόμος Ηλιού μαζί με τη βοηθό του καλούνται για άλλη μια φορά να ξεδιαλύνουν το μυστήριο.

(Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)

ΚΡΙΤΙΚΗ



Πρόκειται για το τρίτο έργο της Χρύσας Σπυρόπουλου με ανιχνευτικό περιεχόμενο. Προηγήθηκαν η καλογραμμένη νουβέλα «Ομίχλη στη λίμνη», από τις εκδόσεις «Οδός Πανός» (1998), και οι «Μάσκες στη σκιά», από την «Αγκυρα» (2000). Περισσότερο επικεντρωμένο στην ανάλυση και την εμβάθυνση της συμπεριφοράς των πρωτευόντων, αλλά και των δευτερευόντων χαρακτήρων, το «Αθώο παιχνίδι» σαφώς βελτιώνει τα θεματολογικά δεδομένα των δύο προαναφερθέντων βιβλίων. Η δε όλη του υφολογική συνθήκη μαρτυρεί αμέσως τα στάδια επεξεργασίας που πέρασε ο λόγος προτού κατασταλλάξει στο συγκεκριμένο μόρφωμα.

Η κεντρική ηρωίδα-θύμα, η εξωστρεφής, ερωτομανής Λίντα, είναι έτοιμη να στείλει μηνύματα-«κλήσεις απόγνωσης» (βλ. σελ. 14) ανά πάσα στιγμή. Τυπικό δείγμα των αδιεξόδων, αυτοκαταστροφικών υποκειμένων της σύγχρονης πεζογραφίας, αγωνίζεται μάταια να ανακαλύψει το συντομότερο δρόμο, που θα τη φέρει εκ του ασφαλούς στις Δυτικές Ινδίες της ατομικής της ευτυχίας. Αντ' αυτού όμως θα οδηγηθεί κατά μαθηματικό τρόπο στο θάνατο, την περίοδο μάλιστα της εξόφθαλμης, βιολογικής της ακμής. Η επιτυχία της αφηγηματικής αυτής εκδοχής έγκειται στο ότι μια απλή, συνήθης ιστορία, από αυτές που κατακλύζουν καθημερινά το αστυνομικό δελτίο, ανάγεται στη σφαίρα ενός βαθύτερου υπαρξιακού δράματος. Με άλλα λόγια, το σκηνικό τού σχεδόν αναμενόμενου φόνου συνιστά το απαραίτητο εκείνο κειμενικό πλαίσιο εντός του οποίου θα αποτυπωθεί με ακρίβεια το βάσανο του θηράματος-θύματος. Οσο πλησιάζουμε τη Λίντα, μαθαίνουμε τον τρόμο που υπαινίσσεται η πραγματικότητα σε κάθε μας βήμα.

Η μυθιστοριογράφος, η οποία έχει, μεταξύ άλλων, μεταφράσει με δεξιότητα την «Αλόη» της Κάθριν Μάνσφιλντ, στην «Οδό Πανός», και την εμβληματική «Κάρολ» της Πατρίσια Χάισμιθ, στον «Πρόσπερο», και τα δύο το 1993, φαίνεται ότι έχει αφομοιώσει επαρκώς τις αρχές και τα διδάγματα της απαιτητικής γραφής: είναι δηλαδή εμφανές ότι η εξιστόρηση δεν περισπάται σε αλλότρια τερτίπια και τεχνάσματα, ούτε καθυστερεί στα επουσιώδη. Με σαφήνεια και συνέπεια αφιερώνεται στην αξιοποίηση όλων εκείνων των στοιχείων που θεωρούνται χρήσιμα και παραγωγικά για τη διαφωτιστική καταγραφή του απροσδόκητου, δηλαδή της παράλογης θυσίας αίματος. Οφείλω να συγκρατήσω την προσοχή που δείχνει και στη διακριτική αποτύπωση του περιβάλλοντος χώρου. Τα πράγματα αναφαίνονται ως παραπληρώματα της εσωτερικής διαπάλης, μεταφέροντας και συμβολοποιώντας άγχη και οδύνες του πάσχοντος υποκειμένου. Η συνάφεια του έξω και του μέσα είναι χαρακτηριστική. Τα Γιάννενα είναι, από την άποψη αυτή, ο κρανίου τόπος μιας σύγχρονης εκδοχής.

Ο καταλυτικός, αιφνίδιος θύτης, εν μέρει παρανοϊκός, εν μέρει «φυσιολογικός», ανήκει, όπως δεν θα περίμενε κανείς, στους γνώριμους της διπλανής πόρτας. Ο φόνος είναι γι' αυτόν μια ύστατη πράξη απεγκλωβισμού από τους δικούς του εφιάλτες. Ο φαύλος κύκλος του Κακού είναι ο κύκλος της εξατομικευμένης, πρόσκαιρης και, ως εκ των πραγμάτων, αντιφατικής λύτρωσης. Εγκλημα και αρετή βίου εκλαμβάνονται δηλαδή ως πόλοι της ενδεχόμενης ατομικής ολοκλήρωσης. Η παθογένεια, που χαρακτηρίζει εν γένει τα αφηγηματικά είδωλα της Χρύσας Σπυρόπουλου, είναι όχι μόνον ανίατη, αλλά και ολέθρια. Κατ' ουσίαν δεν υπάρχουν οι άλλοι, παρά μόνον ως δοχεία πανικού, ως συνδηλώσεις τρόμου. Οσο για την προσδοκώμενη κάθαρση, τα σημεία είναι ελαφρώς διφορούμενα. Τα χαμόγελα των αστυνομικών, που διαλευκαίνουν το έγκλημα, προοιωνίζονται απλώς άλλες οδύνες τού εγώ.



ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΗΣ

ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 09/12/2005