Εκπαιδευτική έρευνα και διδακτική της γλώσσας

Η σειρά "Εκπαιδευτικές Καινοτομίες" περιλαμβάνει πρωτότυπες δημοσιεύσεις, μεταφράσεις, πρακτικά συνεδρίων και συλλογικούς τόμους, στοχεύοντας στην ενημέρωση όλων όσοι εμπλέκονται στα ελληνικά εκπαιδευτικά δρώμενα και ενδιαφέρονται για την εκπαιδευτική έρευνα, τον εκπαιδευτικό σχεδιασμό και τη διδακτική πράξη. Μέσα από την προβολή πρωτότυπων σκέψεων, νέων ιδεών και καινοτόμων προτάσεων επιδιώκεται η στέρεα θωράκιση των υποψήφιων και υπηρετούντων εκπαιδευτικών των δύο σχολικών βαθμίδων, η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας στο έργο που επιτελούν και η ποιοτική αναβάθμιση της εκπαίδευσης.
Η εκπαιδευτική έρευνα συνιστά έναν κλάδο ιδιαίτερης σημασίας για την ποιοτική αναβάθμιση της εκπαίδευσης. Γι' αυτόν τον λόγο τα τελευταία χρόνια, κυρίως από την ίδρυση των Παιδαγωγικών Τμημάτων και μετέπειτα, αποτελεί βασικό κομμάτι των προγραμμάτων προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών στα τμήματα εκπαίδευσης εκπαιδευτικών. Η έμφαση αυτή στην εξοικείωση με την εκπαιδευτική έρευνα στο πλαίσιο της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών στοχεύει στη δημιουργία κριτικά στοχαζόμενων εκπαιδευτικών, οι οποίοι θα είναι σε θέση να ερμηνεύουν, να αξιολογούν και να πραγματοποιούν εκπαιδευτικές έρευνες, συμβάλλοντας στην παραγωγή νέας γνώσης και στην επίλυση προβλημάτων της σχολικής τους τάξης. Παρά την πληθώρα δημοσιευμένων ερευνών που αφορούν την εκπαίδευση, απουσιάζουν σε μεγάλο βαθμό εργασίες συστηματικής διερεύνησης και καταγραφής των εμπειρικών ερευνών στα ποικίλα γνωστικά και θεματικά πεδία. Έτσι, κεντρικό θέμα της παρούσας εργασίας αποτελεί ή εφαρμογή της εκπαιδευτικής έρευνας στον επιστημονικό κλάδο της διδακτικής της γλώσσας στο πλαίσιο του ελληνόγλωσσου εκπαιδευτικού χώρου. Αρχικά περιγράφονται επιγραμματικά τα χαρακτηριστικά της γλώσσας ως φαινομένου και τα στάδια της κατάκτησης της γλώσσας από το παιδί. Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι κυριότερες θεωρίες για τη γλωσσική διδασκαλία και αναλύονται οι βασικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις στην εκπαιδευτική έρευνα, ώστε να διαφανεί η φιλοσοφία που τις διαπερνά. Ακολουθεί η εξέταση της ελληνικής εκπαιδευτικής έρευνας με αντικείμενο τη διδακτική της γλώσσας. Συγκεκριμένα, καταγράφονται και αναλύονται εμπειρικές (ποσοτικές και ποιοτικές) έρευνες που αφορούν τη διδακτική της γλώσσας οι οποίες δημοσιεύθηκαν σε οκτώ ελληνικά παιδαγωγικά περιοδικά. Από τη μετα-ανάλυση αυτή αποτυπώνεται η ισχύουσα κατάσταση στο εν λόγω ερευνητικό πεδίο και προκύπτουν στοιχεία που μπορεί να φανούν χρήσιμα στην εκπαιδευτική έρευνα και ειδικότερα στην έρευνα για τη διδακτική της γλώσσας και κατ' επέκταση στην πράξη της γλωσσικής διδασκαλίας.