Προετοιμασίες

Η Ανδρομάχη ήτανε σαν εμένα όταν γράφω (κι ας με λένε Ελένη, κι ας μη έχουμε ζήσει εμείς στον ίδιο τόπο όπως εκείνες οι συνονόματες μας που έζησαν σε έναν πολιορκημένο τόπο μαζί). Την κατάλαβαινα κι όμως δεν είχα απέναντί μου πίνακα της παρά μόνο μια αφήγηση: να τους νιώθει να κρατάνε τη σκέψη τους ή το σώμα τους, κρυμμένο, μακριά, ενώ αυτή ήθελε μόνο να τους αγγίζει για να μπορεί να σκέφτεται όπως εγώ καθαρά. Πώς προετοιμάζεται για να αρχίσει, κάθε φορά, να ζωγραφίζει; Πόσους ανθρώπους πρέπει να αγγίξει (χωρίς να μιλήσουν ή χωρίς να μιλήσει), για να αποφασίσει πόσο αφηρημένο είναι αυτό που θα φτιάξει, μονάχα χρώματα τρίγωνα τετράγωνα και γραμμές, ακριβώς σα να θέλει μονάχα έτσι να τους μιλήσει και όχι ότι ξέρει πως δεν θα την ακούσει κανείς; Γιατί ξέρει πως να κανείς δεν θεωρεί την έκθεσή των γραμμών φιλική και σαφή, κανείς τους δε θέλει να μπορεί να περιγράφει η γραμμή του τοπίου, τα τρίγωνα, τα τετράγωνα, οι κύκλοι: η ομιλία της. Βέβαια, μου είπε, δεν υπάρχει ζήτημα, θα μπορούσα να ανασυστήσω εύκολα τον χώρο έτσι, ώστε να φτάσουμε στο σχεδόν λευκό χρώμα του αουρανού που κλείνει τον πίνακα σαν ένα τέλος. Όμως κάτω από αυτό το λευκό συμβαίνουν πολλά, έχουμε πολλές αποκαλύψεις διαδοχικών επιπέδων, και έχουμε επίπεδα που διαφέρουν στο χρώμα αλλά και στο σχήμα, έχουμε περιγράμματα, που αφήνοντας το καθένα αρκετό χώρο στο επόμενο για να διακριθεί, ομολογούν (κατά κάποιο τρόπο με ένα χαμόγελο) το μοναδικό είδος ομοιομορφίας που υπάρχει σε αυτό το τοπίο: την προθυμία και την ετοιμότητα να υπάρχουν αλλεπάλληλα επίπεδα.