Η δίκη της Νυρεμβέργης

Η κινητικότητα που παρατηρείται από τη διεθνή κοινότητα κατά την τελευταία δεκαετία σε θέματα εγκλημάτων πολέμου, προσδίδει μια ιδιαίτερη επικαιρότητα στη Δίκη της Νυρεμβέργης, της πρώτης δίκης με τα χαρακτηριστικά της απονομής διεθνούς ποινικής δικαιοσύνης. Το δεδικασμένο της δίκης αποτελεί προηγούμενο και εφαλτήριο για το σημερινό προβληματισμό σχετικά με την ίδρυση και τις πραγματικές προοπτικές του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου. Με την παράδοση της Γερμανίας, αλλά και αρκετά πριν από αυτήν, οι ηγέτες της Μ. Βρετανίας, της Σοβιετικής Ένωσης και των Η.Π.Α. επικεντρώθηκαν στο ζήτημα της τιμωρίας των κυριοτέρων Γερμανών εγκληματιών πολέμου και κατέληξαν στη σύσταση ενός ιδιότυπου και ad hoc διεθνούς δικαστηρίου. Διάχυτο, άλλωστε υπήρξε το ''λαϊκό'' αίτημα και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, προκειμένου να τιμωρηθούν οι πρωταίτιοι του πολέμου. Κατ' αυτόν τον τρόπο η Δίκη της Νυρεμβέργης σημαίνει για πολλούς την τυπική λήξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, με την καταδίκη του ναζισμού και την ηθική δικαίωση των ανά τον κόσμο πληγέντων από τον πόλεμο. Έτσι τουλάχιστον έχει καταγραφεί στην ιστορία. Ωστόσο, διάχυτη είναι η πλάνη σχετικά με τη σημασία της. Ελάχιστα είναι γνωστό στο ευρύ κοινό ποιοι ήταν οι κατηγορούμενοι, ποιες οι κατηγορίες που τους προσάφθηκαν και γιατί τελικά καταδικάστηκαν. Στο τέλος του 20ου αιώνα, καθώς έχει μεσολαβήσει ο απαιτούμενος χρόνος για την άνευ πάθους και προκαταλήψεων αντιμετώπιση του θέματος, είναι καιρός να φωτισθούν όλες οι σκοτεινές πλευρές και διαδικασίες της πλέον πολύκροτης δίκης όλων των εποχών. Ήταν νόμιμη η Δίκη της Νυρεμβέργης; Ήταν ουσιαστικά βάσιμο το κατηγορητήριο που σχηματίστηκε εναντίον των 22 κατηγορουμένων φυσικών προσώπων και των 7 ναζιστικών οργανώσεων; Απονεμήθηκε πραγματική δικαιοσύνη ή εφαρμόστηκε υπό εκλεπτυσμένη μορφή το ''δίκαιο των νικητών''; Στο παρόν βιβλίο επιχειρείται ν' αποδοθεί η ιστορική αλήθεια και σημασία της Δίκης της Νυρεμβέργης, εστιάζοντας την προσοχή στη δεδομένη ιστορική συγκυρία και στους εν γένει παράγοντες που καθόρισαν την έκβαση της δίκης. Επιχειρείται ακόμη μια σύντομη επισκόπηση στην τύχη που επιφύλαξε η διεθνής πρακτική στις ''αρχές της Νυρεμβέργης'' και στο δίκαιο του πολέμου έκτοτε, μέχρι τις πρόσφατες ''ανθρωπιστικές επεμβάσεις'' του ΝΑΤΟ στο Ιράκ και στη Νέα Γιουγκοσλαβία. Πέραν της αναπόφευκτης ιστορικής ανάλυσης, πραγματοποιείται μια δημοσιογραφική αλλά κυρίως νομική προσέγγιση, με στόχο την σφαιρική αντιμετώπιση του θέματος και με την ευγενή φιλοδοξία το πόνημα αυτό να συμπληρώσει το διαπιστούμενο κενό στην ελληνική βιβλιογραφία. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)
Περιεχόμενα

Ι. Εισαγωγή
ΜΕΡΟΣ Α'
ΙΙ. Από το βράχο της Αγ. Ελένης στο δικαστήριο της Νυρεμβέργης
ΙΙΙ. Προδικασία και κύρια διαδικασία της δίκης: ο δρόμος είναι μακρύς
IV. Η απόφαση του δικαστηρίου
V. Η ώρα της κρίσης για τους 22 έκπτωτους
VI. Το κεφάλαιο των ναζιστικών οργανώσεων
VII. Οι ποινές του δικαστηρίου: απαγχονισμός, κάθειρξη και αθώωση που οδηγεί πάλι στις φυλακές
ΜΕΡΟΣ Β'
VIII. Ήταν νόμιμη η Δίκη της Νυρεμβέργης;
ΙΧ. Περί ουσιαστικής βασιμότητας και ηθικής νομιμοποίησης της δίκης
Χ. Ήταν σκόπιμη η Δίκη της Νυρεμβέργης;
ΧΙ. Η ιστορία αξιολογεί και κατατάσσει
Βιβλιογραφία