Στέπα 15 - Άνοιξη 2020

Η ύλη του τεύχους ξεκινάει με ένα απόσπασμα από το ποίημα του Βλ. Μαγιακόφσκι «Σύφιλη» ως υπαινιγμό αλλά και υπενθύμιση της πανδημίας που ενέσκηψε στο διάστημα από την κυκλοφορία του προηγούμενου #14 τεύχους.

Ο ρωσικός χρυσός αιώνας της λογοτεχνίας εκπροσωπείται από δύο δοκίμια του Νικολάι Γκόγκολ για τον Μεσαίωνα αλλά και το ρόλο των καλών τεχνών στην αγωγή του ανθρώπου.

Ο Αργυρός αιώνας της ρωσικής ποίησης παρουσιάζεται μέσα από ποιήματα των Μαρία Πετρόβιχ, Νίνα Μπερμπέροβα, Άννα Τιμιριόβαγια , Μαρίνα Τσβετάγιεβα και Μαξιμιλιάν Βολόσιν.

Ο Αντόν Τσέχωφ παραδίδει μαθήματα στους νέους συγγραφείς με το απολαυστικό του κείμενο «Κανόνες για πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς. Ένα βαρέλι πίσσα», ενώ ο συγγραφέας του «Ζωή και πεπρωμένο» Βασίλι Γκρόσμαν παρουσιάζει τη δική του μέσα από σελίδες «Αυτοβιογραφίας».

Στη στήλη «Άλληλογραφία» δημοσιεύονται επιστολές που έστειλε η Λιουμπόφ Μεντελέγιεβα, κόρη του διάσημου επιστήμονα, προς τον Αλεξάντρ Μπλοκ, την πρώτη περίοδο του θυελλώδους έρωτά τους και λίγο πριν παντρευτούν.

Το ρωσικό διήγημα εκπροσωπείται σε αυτό το τεύχος με κείμενα των Αντόν Τσέχωφ, Ναντιέζντα Τεφφί, Ιλφ και Πετρόφ, Αρκάντι και Μπορίς Στρουγκάτσκι και του σύγχρονου συγγραφέα ΓιεβγκένιΝτεμενόκ.

Δύο συγγραφείς, διαφορετικοί μεταξύ τους, μέσα από τις συνεντεύξεις που δημοσιεύονται σε αυτό το τεύχους, αναδεικνύουν τις διαφορετικές σχολές σκέψης που υπάρχουν στη σημερινή Ρωσία. Ο Γκασάν Γκουσείνοφ, διαπρεπής δοκιμιογράφος και καθηγητής κλασσικών σπουδών στην Ανώτατη Σχολή Οικονομίας της Μόσχας μιλάει για τη σημερινή γλώσσα, τις αλλαγές που υπέστη τα τελευταία 30 χρόνια, αλλά και το ρόλο της ελληνικής γλώσσας στην καλλιέργεια του σύγχρονου ανθρώπου. Ο Γιούρι Μαμλέγιεφ, ο «μάγος» της ρωσικής λογοτεχνίας σε μία από τις τελευταίες συνεντεύξεις που έδωσε λίγο πριν πεθάνει μιλάει για το πεπρωμένο της Ρωσίας, το ρόλο της μεταφυσικής στη διαμόρφωση της κοσμοθεώρησης των Ρώσων, μα και ξεδιπλώνει τη συντηρητική σκέψη των συγχρόνων του, εκπρόσωπος της οποίας ήταν.

Δύο ιδιαίτερα σημαντικά κείμενα κοσμούν κυριολεκτικά την ανάλογη στήλη. Στο πρώτο, Αντρέι Σινιάφσκι, ένας από τους πλέον μαχητικούς και γνωστούς αντιφρονούντες της δεκαετίας του 1960 και 1970 αναλύει τις σκέψεις του σχετικά με την «Ετεροδοξία ως βίωμα», Βαλέρια Νοβοτβόρσκαγια μιλάει για την Άννα Αχμάτοβα ως «ένα πληγωμένο άγγελο», ενώ ο Ντανιήλ Γκράνιν μας εξηγεί γιατί «τα ζώα είναι άνθρωποι».

Ο Θάνος Καψάλης συνεχίζει και σε αυτό το τεύχος της παρουσίαση της τραγωδίας μίας ολόκληρης γενιάς βιολόγων, των διώξεων που υπέστησαν και τον ζόφο που έζησαν στο άρθρο του «Οδός Αστραχάν και Κουστιακόβα».

Στο Cinema ο Λάμπρος Σκάρλας αναλύει το έργο του Λεβ Κουσιλιόφ «Η ακτίνα του θανάτου», ο Γιώργος Παπάς παρουσιάζει την ταινία «Ένα ψηλό κορίτσι» στο άρθρο του με τίτλο «Η οδύνη των ζωντανών» ενώ ο Παναγιώτης Μπούγιας συνεχίζει την αναδρομή στο σοβιετικό κινηματογράφο με την ταινία «Ο καθαρός ουρανός» του Γκριγκόρι Τσουχράι. Τέλος, πρόεδρος της Ένωσης Ρώσων κριτικών Αντρέι Πλάχοφ μας εξηγεί τις «δύσκολες σχέσεις για την αυτολογοκρισία του σκηνοθέτη» αναφορικά με το έργο του Αντρέι Ζβιάγκνιτσεφ.

Στις «Φωνές» παρουσιάζονται μεταφράσεις ποιημάτων των Γιούρι Ντομπρόφσκι, Ιωσήφ Μπρόντσκι και Γιούρι Λεβιτάνσκι, ενώ στα «Φύλλα» δημοσιεύονται έργα των συνεργατών του ρωσικού λογοτεχνικού περιοδικού «Φορμασλόβ» Γκλεμπ Μιχαλιόφ, Ευγενία Τζαν Μπαράνοβα, Άννα Μάρκινα, Βιατσεσλάβ Ποπόφ, Γιεβγκένι Τσίγκριν, Ιρίνα Καρένινα, Ντιάνα Ριζακόβα, Άννα Ντολγκαριόβα, Τατιάνα Βολτσκάγια, Αγλαΐα Σολοβιόφα.

Στη ζωή και το έργο της φωτογράφου Μάσα Ιβανσιτσόβα, την οποία αποκάλεσαν «Η Ρωσίδα Βίβιαν Μάϊερ» είναι αφιερωμένες οι σελίδες της Φωτογραφίας.

Στο ένθετο «Τετράδια ρωσικής σκέψης» και στη στήλη Helleno-Russica συνεχίζεται η δημοσίευση άρθρων για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 με το άρθρο του αείμνηστου Κωνσταντίνου Παπουλίδη για τον πατριάρχη Γρηγόριο Ε’ ενώ ο Κυριάκος Παπουλίδης δημοσιεύει για πρώτη φορά έγγραφα σχετικά με την πολύκροτη υπόθεση του ήρωα της εθνικής αντίστασης Γεωργίου Ιβανόφ.

Η αλληλογραφία του πρώτου Έλληνα κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια με τον μεγάλο Ρώσο ιστορικό και την οικογένειά του Νικολάι Καραμζίν, έρχεται να ρίξει φως στις σχέσεις του νεαρού διπλωμάτη με την πνευματική ελίτ της εποχής του.

Ο Τάσος Γέροντας μας παρουσιάζει μία ευσύνοπτη βιογραφία του Νικολάι Λομπατσέφσκι ως θεμελιωτή της μη ευκλείδιας γεωμετρίας.

Ο Γιούρι Λότμαν μέσα από το εκτενές κείμενο «Μη αυτοβιογραφία» καταγράφει τις αναμνήσεις του από τα χρόνια του πολέμου, αλλά και τις δυσκολίες της μεταπολεμικής ζωής. Πρόκειται για το μοναδικό αυτοβιογραφικό κείμενο που άφησε ο μεγάλος δάσκαλος της Σημειολογίας, μέσα από το οποίο ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να δει και να γνωρίσει τις συνθήκες στις οποίες γεννήθηκε η περιβόητη σχολή του Ταρτού.

Στη μόνιμη στήλη «Σελίδες για τον Ντοστογιέφσκι» δημοσιεύεται το πρώτο κεφάλαιο από το βιβλίο της μοναχής Μαρίας Σκοπτσόβα «Ο Ντοστογιέφσκι και ο σύγχρονος κόσμος» αλλά και το πρώτο κεφάλαιο από το βιβλίο του Ααρόν Στάινμπεργκ «Η ελευθερία στον Ντοστογιέφσκι».

Η «Θεολογία» σε αυτό το τεύχος εκπροσωπείται από τα άρθρα του Σεργκέι Αβέριντσεφ «Ο χριστιανισμός στην ιστορία του ευρωπαϊκού πολιτισμού», και του Δημήτρη Πάλλη «Η συμβολή της Μύρα Λοτ-Μπροντίν στη μελέτη της ελληνόφωνης πατερικής σκέψης».

Ο Μιχάλης Πάτσης γράφει τη νεκρολογία της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ και ο Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης μνημονεύει την διαπρεπή καθηγήτρια των Βυζαντινών Σπουδών στη Ρωσία, Όλγα Ποπόβα.

Τέλος στη στήλη – διάλογο με τον ρωσικό πολιτισμό «Αντίδωρα» δημοσιεύονται έργα της Αγγλικής Πεχλιβάνη, Γεράσιμου Τουρούκη, Στράτου Φαναρά, Κωνσταντίνου Λουκόπουλου, Πάνου Νιαβή και Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη.