Καρέλλη, Ζωή

Ζωή Καρέλλη. Ποιήτρια, μεταφράστρια, δοκιμιογράφος και θεατρική συγγραφέας. Γεννήθηκε το 1901 στη Θεσσαλονίκη, όπου και πέθανε το 1998. Το πραγματικό της όνομα ήταν Χρυσούλα Αργυριάδου και ήταν αδερφή του λογοτέχνη και ζωγράφου Νίκου Πεντζίκη. Ύστερααπό την αποφοίτησή της από το Γυμνάσιο, έμαθε τέσσερις ξένες γλώσσες, σπούδασε πιάνο και φωνητική μουσική, ενώ παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα φιλολογίας στο νεοσύστατο Αριστοτέλειο πανεπιστήμιο. Η γλωσσομάθειά της, η καλή οικονομική κατάσταση τηςοικογένειάς της, ο πνευματικός και καλλιτεχνικός της περίγυρος και οι αναγνωστικές της ανησυχίες, από νωρίς την έκαναν να στρέψει το ενδιαφέρον της στην κλασική και χριστιανική παράδοση αλλά και σε νεότερους Έλληνες (Παπαδιαμάντης, Σολωμός, Βιζυηνός,Καβάφης) και ξένους συγγραφείς (Ντοστογιέφσκι, Γκόγκολ, Έλιοτ, Κάφκα, Πιραντέλο, Σαρτρ, Μπέκετ) και να αναζητήσει σ'' αυτούς λύσεις στις πνευματικές της ανησυχίες. Στα μετέπειτα χρόνια οι εμπειρίες της πλουτίστηκαν μέσα από τα ταξίδια και τη συμμετοχή της σε εκδόσεις λογοτεχνικών περιοδικών, όπως ο "Κοχλίας". Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1935, όταν εξέδωσε ένα πεζό κείμενο στο περιοδικό "Το τρίτο μάτι". Το 1937 δημοσίευσε το πρώτο της ποίημα στο περιοδικό "Μακεδονικές Ημέρες" και το 1940 εξέδωσε την πρώτη της ποιητική συλλογή με τον τίτλο "Πορεία". Η ποιητική της δραστηριότητα ήταν ιδιαίτερα πλούσια και περιλαμβάνει τις συλλογές: "Η εποχή του θανάτου" (1948), "Φαντασία του Χρόνου" (1949), "Της μοναξιάς και της έπαρσης" (1951), "Χαλκογραφίες και εικονίσματα" (1952), "Το πλοίο" (1955), "Κασσάνδρα και άλλα ποιήματα" (1955), "Παραμύθια του κήπου" (1955), "Αντιθέσεις" (1957), "Ο καθρέφτης του μεσονυχτίου" (1958), "Το σταυροδρόμι" και το "Ημερολόγιο 1955-1973". Το 1973 οι ποιητικές τηςσυλλογές συγκεντρώθηκαν στη δίτομη έκδοση με τίτλο "Τα Ποιήματα". Η θεατρική της παραγωγή περιλαμβάνει πέντε έργα: "Ο Διάβολος και η 7η Εντολή" (1959), "Ικέτιδες" (1962), "Σιμωνίς", "Βασιλόπαις του Βυζαντίου" (1965) και "Ορέστης" (1971), από τα οποίατα δύο τελευταία ανεβάστηκαν στη σκηνή. Έγραψε επίσης πάνω από εκατό δοκίμια και μελέτες, τα οποία δημοσιεύτηκαν σε διάφορα ελληνικά και κυπριακά περιοδικά. Από αυτά συγκέντρωσε σε αυτοτελείς εκδόσεις τα ακόλουθα: "Περί αμφιβολίας" (1958), "Το απόλυτο στο έργο του Κλωντέλ" (1959), "Περιμένοντας τον Γκοντό ή το πάθος της αδράνειας" (1967) και "Παρατηρήσεις" (1982). Αξιόλογες τέλος είναι και οι μεταφράσεις της, κυρίως έργων του Έλιοτ: "Τέσσερα Κουαρτέτα", "Οικογενειακή συγκέντρωση", "Κοκτέιλ Πάρτι" κ.ά. Εκτός από το περιοδικό "Κοχλίας", του οποίου υπήρξε ένα από τα επιτελικά στελέχη, συνεργάστηκε επίσης με τα εξής περιοδικά: "Φιλολογικά Χρονικά", "Νέα Εστία", "Μακεδονικά Γράμματα", "Μορφές", "Ο Αιώνας", "Σημερινά Γράμματα", "Καινούρια Εποχή", "Ιωλκός" και "Πνευματική Κύπρος". Για το έργο της τιμήθηκε το 1956 με το Δεύτερο και το 1974 με το Πρώτο Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Επί σειρά ετών υπήρξε μέλος του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, ενώ τον Μάρτιο του 1982 αναγορεύτηκε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Αρκετά έργα της μεταφράστηκαν σε ξένες γλώσσες, ενώ η σύγχρονη κριτική εκτίμησε την ποίησή της για τους ιδιοφυείς εκφραστικούς τρόπους με τους οποίους διερευνά τα θέματα του χρόνου, της μοναξιάς, της φθοράς και του έρωτα, καθώς και για την ευαίσθητη ματιά που ρίχνει στο χώρο και τις ιστορικοκοινωνικές καταστάσεις που διαμορφώθηκαν στα χρόνια του Πολέμου, της Κατοχής και του Εμφύλιου.