Μαστροδημήτρης, Παναγιώτης Δ.

Ο Π. Δ. Μαστροδημήτρης γεννήθηκε στο Μαντούδι Ευβοίας το 1934, πτυχιούχος και διδάκτορας της Φιλοσοφικής Αθηνών (1957 και 1970, αντίστοιχα), πραγματοποίησε έρευνες στην Ελλάδα και το εξωτερικό (την περίοδο 1965-1971, ειδικότερα, ως υπότροφος του Ι.Κ.Τ. και της Ακαδημίας Αθηνών) και, παράλληλα με το πολυετές διδακτικό έργο του, αρχικά στη Μέση Εκπαίδευση (1961-1968) και κατόπιν στο Πανεπιστήμιο (1966 κ.έξ.: 1972-1975 καθηγητής της Νεοελληνικής Φιλολογίας στη Θεσσαλονίκη, από το 1975 κ.έξ. στην Αθήνα, ομότιμος καθηγητής από το 2001), κατέθεσε μια πλούσια συγγραφική συγκομιδή (1958 κ.έξ.). Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, διετέλεσε μέλος επιφανών επιστημονικών σωματείων (Όμιλος Μελέτης του Ελληνικού Διαφωτισμού, Η εν Αθήναις Επιστημονική Εταιρεία, Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών, Εταιρεία Ευβοϊκών Σπουδών, Εταιρεία Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Φ.Σ. “Παρνασσός”, Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, Δ.Σ. του “Ιδρύματος Κωστή Παλαμά”, Εταιρεία Συγγραφέων [επίτιμο μέλος],Istituto Siciliano di Studi Bizantini e Neoellenici “Bruno Lavagnini” στο Παλέρμο, Accademia del Mediterraneo στη Ρώμη, Societe des Etudes Neo-helleniques στο Παρίσι), προήδρευσε κριτικών επιτροπών του Υπουργείου Πολιτισμού για τα κρατικά λογοτεχνικά βραβεία (1994, 1997 και 2005 κ.έξ.), κατέλαβε καίριες θέσεις σε ιδρύματα και οργανισμούς (Ι.Κ.Γ., Ίδρυμα “Α.Σ. Ωνάσης”, κ.ά.), χρημάτισε διευθυντής στον Τομέα Νεοελληνικής Φιλολογίας και πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας (1983-2001, με μικρά διαλείμματα) και διηύθυνε την “Επιστημονική Επετηρίδα” της Σχολής (1979-2003), ενώ επόπτευσε και εισηγήθηκε την έγκριση 28 διδακτορικών διατριβών. Για την προσφορά του τιμήθηκε με το βραβείο δοκιμίου του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη (1989 και 2002), μετο κρατικό βραβείο Δοκιμίου-Κριτικής (1992) και με το χάλκινο μετάλλιο της Εταιρείας Ευβοϊκών Σπουδών (2004). Το επιστημονικό έργο του Π. Δ. Μαστροδημήτρη, όπως αντικατοπτρίζεται στα δημοσιεύματα του, που διαλαμβάνουν πλήρως και το περιεχόμενο της διδασκαλίας του στο Πανεπιστήμιο, συνδυάζει τέσσερις τομείς ενδιαφέροντος: μεθοδολογία των φιλολογικών σπουδών (θεωρητικά ζητήματα, τεχνικές έρευνας, βιβλιογραφία, βιβλιολογία κ.λπ.), γραμματολογία (σύνθετη ιστορικοερμηνευτική προσέγγιση φαινομένων και έργων, συγκριτολογικές θεωρήσεις, ειδολογικές διακρίσεις κ.λπ.), φιλολογική κριτική (αποκατάσταση και εκδοτική των κειμένων, αποδελτιώσεις, ερμηνεία κ.λπ.) και λογοτεχνική κριτική (αισθητική ανάλυση και αξιολογία). Και οι τέσσερις αυτοί τομείς υπηρετήθηκαν συστηματικά και συνδυαστικά με μελετήματα που είδαν το φως της δημοσιότητας σε πρακτικά συνεδρίων, αφιερώματα, περιοδικά έντυπα και εφημερίδες, άλλα και σε πολυάριθμες αυτοτελείς εκδόσεις (βλ. σχετική αναγραφή στον τιμητικό τόμο “Ευκαρπίας Έπαινος: Αφιέρωμα στον Καθηγητή Παναγιώτη Δ. Μαστροδημήτρη”, επιμ. Γιώργος Ανδρειωμένος, Αθήνα: Πορεία, 2007, σσ. 55-117). Παραταύτα, αντιπροσωπευτικά ενός εκάστου εξ αυτών θα μπορούσαν να θεωρηθούν: [1] Για τη μεθοδολογία των φιλολογικών σπουδών: πρωτίστως ή μνημειώδης (“έν προόδω” από το 1974 κ.έξ.) “Εισαγωγή στη Νεοελληνική Φιλολογία” (2005), όπου και γραμματολογικό διάγραμμα, άλλα και κείμενα για τη ζωή και το έργο διαπρεπών φιλολόγων, όπως οι Εμμανουήλ Κριαράς, Απόστολος Σαχίνης, Νικόλαος Β.Τωμαδάκης, Γιώργος Γ. Αλισανδράτος κ.ά.π. [2] Για τη γραμματολογία ειδικότερα: οι έρευνες πάνω σε πρόσωπα και γραπτά τεκμήρια από την υστεροβυζαντινή περίοδο έως σήμερα, αρχής γενομένης από τα βιβλία “Νικόλαος Σεκουνδινός” (1970) και “Έλληνες λόγιοι” (τ. Α’, Η979, 1988) ως τα πιο πρόσφατα “Νοταριακά έγγραφα από την Εύβοια” (2004), χωρίς να παραβλέπεται η σταθερή και μόνιμη πάντα μέριμνα του συγγραφέα για ένταξη κάθε αντικειμένου μελέτης του στο γραμματολογικό του συγκείμενο. [3] Για τη φιλολογική κριτική: οι εκδόσεις κειμένων (“Ό Όρκος” του Μαρκορά 1978, νέα έκδοση 1996, και κατόπιν τα “Ποιήματα” του Μαρκορά, 1988· “Ό Ζητιάνος” του Καρκαβίτσα, 1980, νέα έκδοση 1996· Αντρέα Καρκαβίτσα, “Η Λυγερή”, 1994· παραθέματα στο εσωτερικό άλλων μελετημάτων κ.ά.), οι ανθολογίες (“Πρόλογοι Νεοελληνικών Μυθιστορημάτων”, 1974, 1992· “Η Ποίηση του Νέου Ελληνισμού”, 3 ττ., 1991, 2007), οι εργασίες για τη γλώσσα και την αρχαιογνωσία Νεοελλήνων λογοτεχνών (βλ. π.χ. Αναφορά στους Αρχαίους, 1994), καθώς και οι βιβλιοκρισίες φιλολογικών δημοσιεύσεων. [4] Τέλος, για τη λογοτεχνική κριτική (αλληλένδετη με τη φιλολογική σκευή πάντοτε και με τη συνεπέστερη ερμηνεία): οι μονογραφίες πάνω σε δημιουργούς και σε επιτεύγματα της νεοελληνικής ποίησης και πεζογραφίας, από τα τρίτομα Νεοελληνικά (1975-1988) ως τις άλλες συλλογές δοκιμίων, μεταξύ των οποίων και οι αυστηρά θεματικές Παλαμικά (2003), Παπαδιαμαντικά (2006), Επτανησιακά (2006) κ.ά. Εκείνο πού εξέχει στην όλη δραστηριότητα του Π. Δ. Μαστροδημήτρη -ερευνητική, διδακτική και συγγραφική- είναι το διαρκές ενδιαφέρον του για την εδραίωση της Νεοελληνικής Φιλολογίας ως πρωτεύοντος τομέα των πανεπιστημιακών ειδικεύσεων, η καθοριστική συμβολή του στην κατοχύρωση των Νεοελληνικών Σπουδών σε ακαδημαϊκό