Μόγια, Οράσιο Καστεγιάνος

Ο Οράσιο Καστεγιάνος Μόγια γεννήθηκε το 1957 στην Τεγκουσιγκάλπα της Ονδούρας, από Ονδουρέζα μητέρα και Σαλβαδοριανό πατέρα. Ο παππούς του από την πλευρά τής μητέρας του υπήρξε γνωστή πολιτική προσωπικότητα στην Ονδούρα. Πολιτευόταν με το συντηρητικόΕθνικό Κόμμα και έφτασε να καταλάβει σημαντικές θέσεις στην ιεραρχία τού κόμματος και στην πολιτική ζωή τής χώρας. Από την πλευρά τού πατέρα του, ωστόσο, υπήρχαν και κοντινοί συγγενείς του που ήταν ενεργά μέλη τού Κομμουνιστικού Κόμματος του Ελ Σαλβαδόρ, όπως ο μεγάλος αδελφός τού πατέρα του, με διωγμούς και εξορίες στο ενεργητικό τους. Από αυτήν τη διττή επιρροή ο νεαρός Μόγια αναπτύσσει μια αντιφατική σχέση προς την πολιτική: έλξης, αλλά και αποστροφής ταυτόχρονα. Η οικογένεια του Μόγια εγκαθίσταται στο Ελ Σαλβαδόρ, όταν αυτός είναι τεσσάρων ετών. Το 1975, στα δεκαεπτά του και ενόσω ακόμη φοιτά στο συντηρητικό κολέγιο των Μαριανών Αδελφών, γίνεται μάρτυρας μιας από τις πολλές σφαγές αμάχων από τον σαλβαδοριανό στρατό: πενήντα φοιτητές και ακαδημαϊκοί πέφτουν νεκροί από τις σφαίρες των στρατιωτικών μπροστά στα μάτια του. Κάνει προσπάθειες να σπουδάσει στην Κόστα Ρίκα ή στο Σαν Σαλβαδόρ, οι οποίες όμως αποτυγχάνουν. Καθώς η κατάσταση στο Ελ Σαλβαδόρ εκφυλίζεται γοργά, και όλα δείχνουνότι η χώρα οδεύει πλέον προς εμφύλιο πόλεμο, ο Μόγια εγκαταλείπει τη χώρα το 1979 και πηγαίνει στον Καναδά, όπου σπουδάζει στο Πανεπιστήμιο Γιορκ τού Τορόντο. Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου ο Μόγια εργάζεται ως δημοσιογράφος στο Μεξικό και στην Κόστα Ρίκα. Στην αρχή γράφει με συμπάθεια για το σαλβαδοριανό αντάρτικο, το FMLN. Επιστρέφει στο Ελ Σαλβαδόρ το 1991, όπου επίσης εργάζεται ως δημοσιογράφος για λίγα χρόνια. Το 1997 δημοσιεύει το μυθιστόρημά του Αηδία. Ο Τόμας Μπέρνχαρντ στο Σαν Σαλβαδόρ, που ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων. Εξοργισμένοι συμπολίτες του καίνε δημοσίως το βιβλίο, και η μητέρα του δέχεται απειλητικά τηλεφωνήματα για τη ζωή τού γιου της. Υπ’ αυτές τις συνθήκες ο Μόγια εγκαταλείπει εκ νέου τη χώρα. Επιστρέφει στο Μεξικό, όπου μένει για μία δεκαετία ακόμη. Το 2004 δημοσιεύεται το μυθιστόρημά του Παραλογισμός [Insensatez] (1988), που αναφέρεται στον αιματηρό εμφύλιο πόλεμο της γειτονικής Γουατεμάλας. Άλλα σημαντικά του βιβλία είναι: Διασπορά [La Diaspora] (1988),που πραγματεύεται τις εσωτερικές βίαιες συγκρούσεις και τους φραξιονισμούς στις τάξεις τής σαλβαδοριανής Αριστεράς, αλλά και το κομβικής σημασίας θέμα της μετανάστευσης, ως αποτέλεσμα του εμφυλίου. Η Διάβολος Μπροστά στον Καθρέφτη [La Diabla en el Espejo] (2000), που αναφέρεται στον εκφυλισμό και στη βαθιά σαπίλα που χαρακτηρίζει την άρχουσα τάξη τού Ελ Σαλβαδόρ, αλλά και γενικά τη σαλβαδοριανή κοινωνία. Το έργο του Μνήμη Τύραννος [Tirana Memoria] (2008), που ο τίτλος του παραπέμπει στο μυθιστόρημα Τύραννος Μπαντέρας του Ισπανού Ραμόν ντελ Βάγιε-Ινκλάν, είναι ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα που εγκαινίασαν το είδος τού λεγόμενου ‘μυθιστορήματος του δικτάτορα’ (‘novela del dictador’). Στον χώρο τής Λατινικής Αμερικής αντίστοιχα μυθιστορήματαήταν Το Φθινόπωρο του Πατριάρχη τού Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, Ο Κύριος Πρόεδρος του Μιγκέλ Άνχελ Αστούριας ή το Μεθόδου Τέχνασμα του Αλέχο Καρπεντιέρ. Κατά την περίοδο 2004-2006 ο Μόγια βρίσκεται στη Γερμανία με υποτροφία τής Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου τής Φρανκφούρτης. Στη συνέχεια, από το 2006 μέχρι το 2008, βρίσκεται στο Πίτσμπουργκ των Η.Π.Α., στο πλαίσιο του προγράμματος City of Asylum. Το 2009 είναι προσκεκλημένος ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο. Έχει τιμηθεί, το 2004, με το βραβείο Manuel Rojas Iberoamerican Prize for Fiction, από την κυβέρνηση της Χιλής. Σήμερα εργάζεται ως καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα των Η.Π.Α. Θεωρείται ως ο σημαντικότερος εν ζωή Σαλβαδοριανός –και, κατά πολλούς, Κεντροαμερικανός– συγγραφέας, το δε βιβλίο του Αηδία. Ο Τόμας Μπέρνχαρντ στο Σαν Σαλβαδόρ ως το πιο αναγνωρίσιμο λογοτεχνικό δείγμα τής μετά τους εμφυλίους πολέμους περιόδου στο Ελ Σαλβαδόρ και στην Κεντρική Αμερική.