Σάθας, Κωνσταντίνος

Ο Κωνσταντίνος Ν. Σάθας (το πραγματικό του επώνυμο ήταν Σαθόπουλος) γεννήθηκε στην Αθήνα το 1842 (καταγόταν από το Γαλαξίδι) και πέθανε στο Παρίσι το 1914. Για μικρό διάστημα φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά γρήγορα αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην ιστορική έρευνα, κυρίως σε ό,τι αφορά τον μεσαιωνικό ελληνισμό και την πορεία του έως το 1821. Καθοριστικό ρόλο για την αφοσίωση αυτή του Σάθα στην ιστορική έρευνα και στην ιστοριογραφία έπαιξε η ανακάλυψη του «Χρονικού του Γαλαξιδίου», το 1864, και η δημοσίευσή του το 1865. Στο εξής τον έκαιγε η επιθυμία να απεικονίσει την κατάσταση των Ελλήνων, πνευματική και άλλη, από την Άλωση και ύστερα· αποτέλεσμα αυτής της διακαούς επιθυμίας του ήταν το έργο του «Νεοελληνική Φιλολογία.Βιογραφίαι των εν τοις γράμμασι διαλαμψάντων Ελλήνων από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της Ελληνικής Εθνεγερσίας 1453-1821» (εκδόθηκε το 1868), που βραβεύτηκε στον Ροδοκανάκειο Διαγωνισμό. Το έργο αυτό το συμπλήρωσε ο Σάθας με το«Νεοελληνικής Φιλολογίας Παράρτημα. Ιστορία του ζητήματος της Νεοελληνικής Γλώσσης» (1870), στο οποίο περιλαμβάνονται βιογραφίες και εργογραφίες πλήθους Ελλήνων λογίων της τουρκοκρατίας. Ακολούθησαν: το δίτομο έργο του «Ελληνικά ανέκδοτα» (1867) και«Τουρκοκρατουμένη Ελλάς 1453-1821», που ο Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη το προσφέρει τώρα, μεταγραμμένο στην απλή νεοελληνική γλώσσα. (Περισσότερα για το έργο του Σάθα θα βρει ο αναγνώστης στο τέλος του δεύτερου τόμου, στο κείμενο «Κωνσταντίνος Σάθας:ζωή και έργο».)