Εξευρωπαϊσμός στο μεσογειακό χώρο

Στο συλλογικό αυτό έργο αναλύεται η έννοια του εξευρωπαϊσμού, η οποία έχει χρησιμοποιηθεί από πολλούς συγγραφείς για την καταγραφή και ερμηνεία του τρόπου που οι εθνικές πολιτικές, πρακτικές και συμπεριφορές επηρεάζονται από τη συμμετοχή των αντίστοιχων κρατών στη διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης. Η διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης επιβάλλει την προσαρμογή των εθνικών πολιτικών στη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα από τη διαδικασία της Κοινοτικής μεθόδου (δηλαδή με την εφαρμογή των κανονισμών και των Οδηγιών της ΕΕ από το κράτος μέλος) ή μέσω άλλων συμβατικών δεσμεύσεων. Επίσης, προσαρμογή στα Ευρωπαϊκά δεδομένα μπορεί να προκύψει και από μία πιο χαλαρή διαδικασία, όπως είναι η μέθοδος του ανοικτού συντονισμού, όπου κάθε κράτος μέλος δεσμεύεται πολιτικά (όχι νομικά) να προσαρμόσει ορισμένες πολιτικές ή πρακτικές του σε αυτά που συμφωνούνται από κοινού σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής των κρατών μελών μπορεί επίσης να διαπιστωθεί προσαρμογή στην ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική.

Στο πρώτο μέρος, που αφορά τις πολιτικές πτυχές του Εξευρωπαϊσμού, ο Χ. Τσαρδανίδης, Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, ασχολείται με τον Εξευρωπαϊσμό της εξωτερικής πολιτικής των μικρών χωρών, αναλύοντας συγκριτικά τις περιπτώσεις της Κύπρου και της Μάλτας. Ο Δ. Ξενάκης, Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, ασχολείται με τις εξωτερικές διαστάσεις του Εξευρωπαϊσμού, αναλύοντας την επιρροή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις πολιτικές εξελίξεις στις χώρες της νότιας πλευράς της Μεσογείου. Ο Κ. Κενρωτής, Αναπλ. Καθ. στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ασχολείται με τον Εξευρωπαϊσμό των πολιτικών κομμάτων σε δύο χώρες της Βαλκανικής τη Βουλγαρία και την ΠΓΔΜ. Οι Δ. Μπουραντώνης, Αναπλ. Καθ. του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και ο Ι. Γαλαριώτης, Υπ. Διδ. Πανεπιστημίου Αθηνών, ασχολούνται με τον Εξευρωπαϊσμό της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής έναντι της Τουρκίας. Το πρώτο μέρος κλείνει με το κείμενο του Π. Ιωακειμίδη, Καθ. Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος ασχολείται με τη σημασία της Συνθήκης της Λισσαβόνας για τη διαδικασία του Εξευρωπαϊσμού της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στο δεύτερο μέρος, που ασχολείται με τις θεσμικές πλευρές του Εξευρωπαϊσμού, η Μ. Μενδρινού, Αναπλ. Καθ. στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, εξετάζει κατά πόσο οι μηχανισμοί συμμόρφωσης των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούν παράγοντες Εξευρωπαϊσμού. Ο Χ. Κουταλάκης, Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, εξετάζει κατά πόσο ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά τη διαδικασία συμμόρφωσης των κρατών μελών με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι παράγοντας Εξευρωπαϊσμού. Ο Α. Μπρεδήμας, Καθ. Πανεπιστημίου Αθηνών, ασχολείται με τον Εξευρωπαϊσμό της Ελλάδας στα εργασιακά θέματα μέσα από μη κοινοτικές διαδικασίες. Ο Α. Πλιάκος, Αναπλ. Καθ. Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, εξετάζει κατά πόσο η αρχή της αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας αποτελεί παράγοντα Εξευρωπαϊσμού του ελληνικού δικαιοδοτικού συστήματος. Ο N. Φαραντούρης, Επίκ. Καθ. Πανεπιστημίου Πειραιά, μελετά την οικονομική αξιολόγηση των κρατικών ενισχύσεων ως παράγοντα Εξευρωπαϊσμού. Ο Π. Γρηγορίου, Αναπλ. Καθ. Πανεπιστημίου Αιγαίου, εξετάζει κατά πόσο η κοινωνία των πολιτών αποτελεί συντελεστή Εξευρωπαϊσμού.

Στο τρίτο μέρος του βιβλίου που αναφέρεται στον Εξευρωπαϊσμό των δημόσιων πολιτικών κυρίως στην Ελλάδα, αλλά και στη Μεσόγειο γενικότερα, η Λ. Λεοντίδου, Καθηγήτρια στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, ασχολείται με τον Εξευρωπαϊσμό στην πολεοδομία και τις αστικές πολιτικές στον Μεσογειακό χώρο. Ο Π. Καζάκος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών, εξετάζει τον Εξευρωπαϊσμό της δημοσιονομικής πολιτικής στην Ελλάδα, αναφερόμενος στην δημοσιονομική εκτροπή και τις συνέπειές της στην οικονομία της χώρας. Οι Γ. Ανδρέου, Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Μ. Λύκος, Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, εξετάζουν τις διαδικασίες Εξευρωπαϊσμού της ελληνικής περιφερειακής πολιτικής. Η Ε. Δούση, Επίκ. Καθ. Πανεπιστημίου Αθηνών, ασχολείται με τον Εξευρωπαϊσμό της ελληνικής περιβαλλοντικής πολιτικής. Η Φ. Ασδεράκη, Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, εξετάζει κατά πόσο υπήρξε Εξευρωπαϊσμός στην Ελληνική Ανώτατη Εκπαίδευση. Τέλος, οι N. Μαραβέγιας, Καθ. Πανεπιστημίου Αθηνών και Χ. Χρυσομαλλίδης, Υπ. Διδ. στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ασχολούνται με την περίπτωση του Εξευρωπαϊσμού της ελληνικής ερευνητικής πολιτικής