Εμφύλιος

Από τη "λήθη" στην "εθνική συμφιλίωση" κι από κει στην "αναστοχαστική επεξεργασία" του εμφύλιου παρελθόντος: μέσω αυτής της διαδρομής θα έλεγε κανείς πως αντιμετωπίστηκε ο Εμφύλιος Πόλεμος στην ελληνική δημόσια σφαίρα. Παρόλο που για σαράντα περίπου χρόνια (1949-1990) δεν υπήρχε θέση γι' αυτόν στο δημόσιο λόγο, κι ενώ επισκιάστηκε από την αφήγηση της "εθνικής αντίστασης", ο Εμφύλιος δεν έπαψε να αποτελεί ένα παροντικό παρελθόν. Μάλιστα, από τη δεκαετία του '90 εγγράφεται πολλαπλώς και με εκθετικό τρόπο στους "πολέμους της μνήμης" όσον αφορά τη δεκαετία του '40 και άρα στο γενικότερο τελικά ερώτημα "με ποιους όρους "θυμάται"
και "ξεχνά" η κοινωνία το παρελθόν της". Έκτοτε, πρωταγωνιστές, ακτιβιστές, πολιτικά κόμματα, κυβερνήσεις, διανοούμενοι, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι, ιστορικοί και κοινωνικοί επιστήμονες όχι μόνο έχουν ανασύρει τον Εμφύλιο από την αφάνεια, αλλά επιχειρηματολογούν εναντιωματικά γύρω από το πώς και το γιατί, μετατρέποντας έτσι τη συλλογική και εν πολλοίς διαγενεακή οδύνη σε πολιτισμικό τραύμα.
Αποτελώντας τα δραματικά στοιχεία του τραύματος, στη δημόσια αυτή αναστοχαστική διαδικασία, μνήμη, συναίσθημα και ταυτότητα αλληλεπιδρούν στο πλαίσιο της ολοπαγούς κρίσης που βιώνει το σύνολο σχεδόν της ελληνικής κοινωνίας. Με λιγότερες πλέον αυταπάτες, οι διαφορετικές ερμηνείες του Εμφυλίου μας βοηθούν να κατανοήσουμε όχι τόσο το παρελθόν αλλά κυρίως το παρόν και τους μηχανισμούς με τους οποίους συγκροτείται η προσδοκία του μέλλοντος.
Με αφετηρία τη θεωρία του "πολιτισμικού τραύματος", το βιβλίο αυτό καλύπτει κρυφές και ξεχασμένες όψεις του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου χρησιμοποιώντας εναλλακτικά εννοιολογικά εργαλεία και θέτοντας νέα ερωτήματα.

κείμενα: Γιώργος Αντωνίου, Νίκος Δεμερτζής, Νίκος Μαραντζίδης, Παναγής Παναγιωτόπουλος, Ελένη Πασχαλούδη, Νίκος Σιδέρης, Κατερίνα Θ. Τσέκου, Βιολέτα Χιονίδου