All about history Τεύχος 38 - Δικτάτορες (Μέρος ΙI)

Το δεύτερο μέρος του αφιερώματος στους δικτάτορες του 20ού αιώνα περιλαμβάνει σχεδόν στο σύνολό του τα πρόσωπα που επεδίωξαν να δώσουν σάρκα και οστά στο κοινωνικό μοντέλο που διατύπωσαν στα τέλη του 19ου αιώνα ο Καρλ Μαρξ και ο Φρίντριχ Ένγκελς με το Κομμουνιστικό Μανιφέστο. Με γνώμονα τις συγκεκριμένες θεωρίες, περί τα μέσα της δεκαετίας του 1910 ο Λένιν ανέλαβε μετά από επανάσταση την εξουσία στη Ρωσία.
Ο Στάλιν, διάδοχός του και πρώτο χρονολογικά πρόσωπο που φιλοξενείται στις σελίδες του περιοδικού, επέβαλε τη «δικτατορία του προλεταριάτου». Ο όρος περιγράφει συνοπτικά τη μετεπαναστατική κατάληψη της κρατικής ισχύος από την εργατική τάξη προς όφελος όλης της κοινωνίας προκειμένου να διαμορφώσει μια αταξική κοινωνία. Για την επίτευξή της, ο Στάλιν στη Σοβιετική Ένωση και ο Μάο στην Κίνα κατέφυγαν στη βίαιη καταστολή και αστυνόμευση του συνόλου των πολιτών. Στόχος τους υπήρξε η «εκπαίδευσή» τους ώστε να ζουν σε μια κοινωνία όπου κάθε έννοια ατομικής ιδιοκτησίας εκλαμβάνεται ως κρατική απειλή και υπονόμευση. Πρόκειται για καθεστώτα όχι απλώς ανελεύθερα αλλά που συστηματικά επιδιώκουν να χειραγωγήσουν τους πολίτες. Όποιος διαφωνεί είτε περιθωριοποιείται κρατούμενος σε σοβιετικά γκουλάγκ είτε διαπομπεύεται δημοσίως, όπως την περίοδο της Πολιτιστικής Επανάστασης στην Κίνα – και φυσικά εκτελείται. Συχνά τα οστά του αποτελούν ιδιότυπα τρόπαια, όπως στην περίπτωση του Πολ Ποτ.
Ένα δεύτερο σημαντικό χαρακτηριστικό των «δικτατόρων του προλεταριάτου» είναι η διαμόρφωση ενός προσωποπαγούς καθεστώτος, όπου ο ηγέτης έχει το αλάθητο. Ο Στάλιν είναι ο «Πατερούλης των Σοβιετικών», ο Μάο αντίστοιχα ο «Μεγάλος Τιμονιέρης». Η λατρεία του ηγέτη οδηγεί σε καταστάσεις μαζικής παράνοιας, όπως οι νέοι που ανεμίζουν το κόκκινο βιβλίο του Μάο ή οι υπερβολές που προηγήθηκαν και ακολούθησαν μετά τον θάνατο του Στάλιν. Το μέγεθός τους αποτέλεσε μάλιστα την έμπνευση ενός κόμικς που μεταφέρθηκε με επιτυχία στη μεγάλη οθόνη.
Στις σελίδες όμως του παρόντος τεύχους παρελαύνουν και μεταπολεμικοί δικτάτορες που η εξουσία τους, αν και ιδεολογικά αντίθετη με τα κομμουνιστικά καθεστώτα, υιοθέτησε ανάλογες μορφές προσωπολατρίας. Τα θέματα του Σαντάμ Χουσεΐν και του Φερδινάνδο Μάρκος το επιβεβαιώνουν.
Οι αναγνώστες θα βρουν το αφιέρωμα επίκαιρο αναλογιζόμενοι τις υπερβολές του καθεστώτος Κιμ στη Βόρεια Κορέα ή το υπόβαθρο της σύγκρουσης Κίνας-Ταϊβάν μέσα από τα θέματα του Μάο και του Τσιάνγκ Κάι Σεκ, και θα συνειδητοποιήσουν τον απόηχο της σταλινικής επιρροής στις αυτοκρατορικές επιδιώξεις της σύγχρονης Ρωσίας.
Καλή Ανάγνωση

Άλλα θέματα
Γιόσιπ Μπροζ Τίτο
Ο ιδιοφυής ηγέτης δημιούργησε ένα κράτος αποσιωπώντας τις εθνικές αντιπαραθέσεις και ισορροπώντας πάνω στις ψυχροπολεμικές αντιθέσεις. Μοιραίος για την Ελλάδα, καθώς συνέβαλε στην έκβαση του Εμφυλίου και ενθάρρυνε αλυτρωτικές πολιτικές που μας ταλανίζουν μέχρι και σήμερα. Το έργο ζωής του κατέρρευσε λίγα χρόνια μετά τον θάνατό του.
Φιντέλ Κάστρο
Ο αστός δικηγόρος που ασπάστηκε τις κομμουνιστικές ιδέες. Επαναστάτης, κατέλαβε την εξουσία στην Κούβα καταλύοντας το διεφθαρμένο καθεστώς Μπατίστα. Η εξουσία αποτέλεσε αγκάθι στο μαλακό υπογάστριο των ΗΠΑ και λίγο έλειψε να προκαλέσει τον Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην κρίση του Κόλπου των Χοίρων.