Παιδική χωρική αφηγηματικότητα

Η σύγχρονη παιδαγωγική προτείνοντας μία ισόρροπη αλλά και πολυδύναμη, πολυσήμαντη και ποικιλότροπα διαλογική, βιωματική και πραξιακή σχέση με το σύνολο περιβάλλον του παιδιού, καλεί την αρχιτεκτονική να δώσει νέες απαντήσεις για τους χώρους συναντήσεων, ανταλλαγών, συνδιαλλαγών και δραστηριοτήτων των παιδιών. Αυτή η προσέγγιση προσφέρει νέες δυνατότητες στο επιτακτικό κάλεσμα των καιρών μας για επανεξέταση και αναστοχαστική μελέτη των συνθηκών εκπαίδευσης και αγωγής του παιδιού που συμβάλλουν στη συγκρότηση ενεργών πολιτών με κριτική σκέψη, ομαδική δράση, κοινωνική ευαισθησία και έμφαση στο συλλογικό συμφέρον.

Η πόλη ως ένα δυναμικό και πλούσιο πεδίο με το διαστρωματωμένο αποτύπωμα της ιστορίας, τις πολλαπλές και διαρκώς μετασχηματιζόμενες κοινωνικές και περιβαλλοντικές εγγραφές, τις προβολές των οικονομικών επιλογών και εξελίξεων αλλά και των διαφορετικών πολιτισμικών ταυτοτήτων, αποτελεί οργανικό ‘υλικό’ των διαδικασιών εκπαίδευσης και αγωγής των παιδιών. Η αποξένωση του παιδιού από το καθημερινό ζωντανό αστικό τοπίο, η απομόνωσή του μέσα στα σκληρά όρια του σχολικού κτιρίου, δημιουργεί ένα επικίνδυνο έλλειμμα στη συναισθηματική-κοινωνική-και-νοητική ανάπτυξή του συμμετέχοντας στο φαινόμενο της αλλοτρίωσής του από την παιδική ηλικία. Η κοινωνικο-χωρική δόμηση του ανθρώπου, σύμφωνα με σύγχρονα κοινωνιολογικά, ψυχολογικά, ψυχαναλυτικά, ανθρωπολογικά αλλά και νευροφυσιολογικά επιστημονικά ρεύματα, προσανατολίζει την εκπαίδευση σε ανοικτές, ευέλικτες, ρευστές και διαπλεκόμενες με το αστικό (και ευρύτερο) περιβάλλον δικτυώσεις. Αλλά και πέρα από αυτήν τη συμπλοκή σχολείου-πόλης στο πλαίσιο των θεσμοθετημένων διαδικασιών μάθησης, η πόλη συνιστά πεδίο εκδίπλωσης και άλλων πτυχών της ζωής του παιδιού και ιδιαίτερα εκείνων που συνδέονται με τη δραστηριότητα του παιχνιδιού.

Αρχιτέκτονες και εικαστικοί, παιδαγωγοί, κοινωνιολόγοι, ανθρωπολόγοι και ψυχολόγοι, μέσα από την έρευνά τους αναδεικνύουν σημαντικές πτυχές της σχέσης μάθησης-χώρου-και-αστικής καθημερινότητας καθώς και το ρόλο της χωρικής εμπειρίας στη δόμηση των γνωστικών και κοινωνικο-συναισθηματικών λειτουργιών του παιδιού.Μεταβαλλόμενα χωρικά τοπία, πλούσια σε ερεθίσματα, ευέλικτα, με έντονο επικοινωνιακό χαρακτήρα, υλικά περιβάλλοντα που ενθαρρύνουν τον διάλογο,την κοινωνική επαφή-συνδιαλλαγή και τη συμμετοχή, συνθέτουν το περιεχόμενο αυτού του συλλογικού τόμου συμβάλλοντας στη συζήτηση για τα θέματα των καίριων αλλαγών στο παιδαγωγικο-χωρικό τοπίο της εκπαίδευσης και αγωγής του παιδιού.