Εθνικά κινήματα και φιλελληνισμός

Το Συνέδριο Εθνικά Κινήματα και Φιλελληνισμός του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, το οποίο πραγματοποιήθηκε με αφορμή την επέτειο των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, επιχειρεί να συμβάλει στη συζήτηση περί του φιλελληνισμού και περί των εθνικών κινημάτων, κυρίως αυτών που έκαναν την εμφάνισή τους κατά τη δεκαετία του 1820, στα οποία συγκαταλέγεται και ο ελληνικός αγώνας για την ανεξαρτησία. Παράλληλα, διαφωτίζει με νέες προσεγγίσεις τις ποικίλες όψεις και εκφάνσεις του φιλελληνισμού.
Ο τόμος των Πρακτικών του Συνεδρίου αφιερώνεται στη μνήμη της Λουκίας Δρούλια (1931-2019), κατ' εξοχήν μελετήτριας του φαινομένου του Φιλελληνισμού, η οποία διετέλεσε επί χρόνια διευθύντρια του τότε Κέντρου Νεοελληνικών Ερευνών. Περιλαμβάνει είκοσι μία εισηγήσεις, κατανεμημένες σε τέσσερις θεματικές ενότητες. Στην πρώτη, με τίτλο "Αυτοκρατορίες σε κρίση και Ιδεολογίες", εντάσσονται έξι μελέτες που μας εισάγουν στα κοινωνικά και ιδεολογικά συμφραζόμενα της εποχής από τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αιώνα, όταν τα αυτοκρατορικά σχήματα αμφισβητούνται και η εθνική ιδεολογία αναδύεται, και εξετάζουν όψεις του Φιλελληνισμού ανά χώρες. Η δεύτερη ενότητα, με τίτλο "Πολιτικές προσεγγίσεις", περιλαμβάνει έξι μελέτες που συνεισφέρουν στον προσδιορισμό του πολιτικού τοπίου και της διακίνησης των ιδεών στην Ευρώπη και τα Βαλκάνια στη συγκυρία της Ελληνικής Επανάστασης, καθώς και στο ελληνικό κράτος. Στην τρίτη ενότητα, με τίτλο "Αντίκτυπος και συζητήσεις στη δημόσια σφαίρα", εξετάζεται σε τέσσερις εισηγήσεις το ζήτημα της διαπραγμάτευσης και δημοσιοποίησης της ελληνικής υπόθεσης στον Τύπο και στα ιστορικά έργα κατά την Επανάσταση και μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Στην τελευταία ενότητα, με τίτλο "Εικόνες συναισθήματα μέσα από τη φιλελληνική τέχνη", περιλαμβάνονται πέντε μελέτες που στρέφουν το βλέμμα τις καλλιτεχνικές δημιουργίες, τις οποίες ενέπνευσε ο Αγώνας. Ο τόμος κλείνει με την αποτίμηση του Συνεδρίου στην καταληκτήρια Στρογγυλή Τράπεζα, στην οποία ο Αντώνης Λιάκος και ο Γιώργος Τόλιας συνόψισαν τα κεντρικά ζητήματα που διέτρεξαν ως νήμα τις ανακοινώσεις.