Φιλοσοφία των επιστημών

Τον Μάιο του 2006 πραγματοποιήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φιλοσοφίας της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας, το οποίο συν-διοργανώθηκε από την Ελληνική Φιλοσοφική Εταιρεία και τον Τομέα Φιλοσοφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Θέμα του Συνεδρίου ήταν η «Φιλοσοφία των Επιστημών», και μέσα στους στόχους του περιλαμβανόταν η διερεύνηση και η ανάπτυξη προβλημάτων που αναφέρονται στα θεμέλια, στη φύση και το χαρακτήρα των επιστημών, στη μέθοδο και την κριτική αξιολόγηση των επιστημονικών θεωριών, στη λογική της επιστημονικής ανακάλυψης, σε έννοιες όπως η ορθολογικότητα, η επιστημονική εξέλιξη και πρόοδος και η επιστημονική αλήθεια.



Περιέχονται οι εισηγήσεις:



Ι. Φιλοσοφία των Φυσικών Επιστημών

- Ευάγγελος Γερονικόλας, "Η λογική θεμελίωση του πειράματος"

- Χρήστος Α. Πεχλιβανίδης, "Η έννοια του παρατηρήσιμου στη θεωρία του "κατασκευαστικού εμπειρισμού" του Bas C van Fraassen: Μια κριτική προσέγγιση"

- Βασίλειος Λιβάνιος, "Η θεωρία των τρόπων και ο χωροχρόνος"

- Νικόλαος Μπισκετζής, "Έλεγχος της ισχύος της στον μακρόκοσμο και στο κβαντικό επίπεδο"

- Κώστας Π. Παπαδόπουλος, "Κοινά εννοιολογικά χαρακτηριστικά μεταξύ της οργανισμικής φιλοσοφιάς του A. N. Whitehead και της κβαντικής φυσικής"

- Πανδώρα Χατζηδάκη, "Η "ορθολογικότητα" της επιστημονικής αναζήτησης και κατά την περίοδο μετάβασης από την κλασική στην κβαντική θεωρία"



ΙΙ. Ιστορία και Φιλοσοφία της Επιστήμης

- Δημήτρης Πατέλης, "Η κρισιακή γνωσιακή συγκυρία ως φάσμα δυνατοτήτων: φιλοσοφική και μεθοδολογική προσέγγιση"

- Νίκος Ταμπάκης, ""Σώζειν τα φαινόμενα" ή "απλότητα"; Μια περίπτωση διαλεκτικής"

- Επαμεινώνδας Βαμπούλης, "Ανάλυση και σύνθεση στην καρτεσιανή επιστήμη"

- Δημήτρης Αθανασάκης, "Πόσο "νεότερη" είναι η νεότερη επιστήμη;"

- Παναγιώτα Ξηρογιάννη, "Ο Descartes και η επιστήμη"



ΙΙΙ. Ιστορία και Φιλοσοφία των Μαθηματικών

- Ζωή Μπόζεμπεργκ, "Μαθηματικά και φυσική φιλοσοφία: Ένα παράδειγμα του 14ου αιώνα"

- Στάθης Λειβαδάς, "Μια φαινομενολογική επισκόπηση των μαθηματικών θεωριών. Η μη-κατηγορηματικότητα (impredicativity) του συνεχώς στη φαινομενολογία"



IV. Αρχαιοελληνικές Απαρχές της Φιλοσοφία της Επιστήμης

- Χριστίνα Παπαχρήστου, "Είναι ο Αριστοτελικός εγκέφαλος "δευτερεύον" όργανο σε σχέση με την καρδιά;"

- Ελισάβετ Νικολαΐδου, "Με ποιο τρόπο έχει το έμβρυο ψυχή κατά τον Αριστοτέλη;"

- Ελένη Μερκενίδου, "Διακόσμησις και αμφιθυμία ή όροι της διέκτασης του υποκειμένου στο αντικείμενο "κόσμος""

- Κερασένια Παπαλεξίου, "Η συμβολή του κριτικού στην αξιολόγηση του απεικονίσιμου (σωκρατική μέθοδος)"

- Γεωργία Μπρώνη, "Η έννοια της ορμητικής φαντασίας και η δράση του "Sponte" στο φιλοσοφικό σύστημα του Χρύσιππου και του Κικέρωνα



V. Φιλοσοφία της Φύσης

- Γιάννης Πρελορέντζος, "Η επίδραση της φιλοσοφίας της φύσης και της φιλοσοφίας της ζωής του Bergson στον φιλοσοφικό στοχασμό του Deleuze"



VΙ. Φιλοσοφία της Γνώσης και της Νόησης

- Παναγιώτης Δόικος, "Η διεύρυνση του ορθολογικού και η στοχαστική φαντασία"

- Ζαχαρούλα Γασπαράτου, "Ο κοινός νους των φιλοσόφων"

- Ελένη Ρούμκου, "Από την αντίληψη στην ιστορία. Η νέα οντολογία του Maurice Merleau-Ponty"



VΙΙ. Φιλοσοφία της Γνώσης και της Λογικής

- Σωτηρία Α. Τριαντάρη, "Ο προβληματισμός του Nietzsche σε σχέση με τη λογική του Αριστοτέλη"

- Δήμητρα Σγουρούδη, "Σωρείτες και ασαφή κατηγορήματα: "Το πρόβλημα των ορίων"

- Νίκος Τζ. Σέργης, "Η λογική στη βάσανο των φαινομένων. Ο Marx και η "ενθρόνιση" του εγελιανού πνεύματος"



VΙΙ. Φιλοσοφία των Κοινωνικών Επιστημών

- Άρης Στυλιανού, "Φιλοσοφία και πολιτική επιστήμη: Χομπς και Ρουσσώ"

- Χρήστος Ξανθόπουλος, "Κοινωνιολογία της γνώσης ή κοινωνιολογία της επιστήμης;"

- Νικόλαος Δ. Λοΐζος, "Το τέλος της φιλοσοφίας της εργασίας και το μέλλον της"



VΙΙΙ. Φιλοσοφία των Ανθρωπιστικών Επιστημών

- Γραμματική Αλατζόγλου-Θέμελη: "Επιστημολογικά προβλήματα της ιστορίας: άλλοτε και τώρα"

- Δούκαινα Ζάννη, "Στοιχεία της φιλοσοφίας της ιστορίας στη ρωμαϊκή ιστοριογραφία: Titus Livius, 45.4.1-45.6.9



Χ. Επιστήμη και Αξίες

- Αλέξιος Α. Πέτρου, "Ο Nietzsche και η αμφισβήτηση της επιστήμης"

- Γιώργος Ν. Πολίτης, "Επιστήμη και κοινωνία: απελευθέρωση ή περιορισμός;"

- Γιώργος Μωραΐτης, "Ανθρώπινη φύση, επιστημονική γνώση και κοινωνική ιστότητα"

- Γιώργος Ι. Τσιαντής, "Μεταξύ επιστημολογίας και οντολογίας: Το φάντασμα της καθαρής γνώσης και οι προκλήσεις της σύγχρονης τεχνοεπιστήμης"



ΧΙ. Φιλοσοφία της Γλώσσας

- Θανάσης Γ. Σακελλαριάδης, "Κανονιστικότητα και μορφές ζωής. Ο ύστερος Wittgenstein"

- Απόστολος Σταβέλας, "Στοιχεία για τους συγκατηγορηματικούς όρους και τη λανθάνουσα σπουδή τους στη νεοελληνική διανόηση"



ΧΙΙ. Φιλοσοφία της Παιδείας

- Χαράλαμπος Αποστολόπουλος, "Η θεμελίωση της παιδαγωγικής ως "επιστήμης του πνεύματος" από τον Wilhelm Dilthey"

- Κωνσταντίνος Κ. Κνιθάκης, "Υπήρξε μια παιδαγωγική της ετερότητας; Παραλειπόμενα μιας κριτικής του παιδαγωγικού και φιλοσοφικού λόγου"

- Αλέξανδρος Θεοδωρίδης, "Οι δυσκολίες παραγωγής θεωρητικού λόγου στις επιστήμες της εκπαίδευσης"

- Ευάγγελος Μώκος, "Κατανόηση βασικών μαθηματικών εννοιών από τους μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης με τη βοήθεια της φιλοσοφίας των μαθηματικών. Μια διαφορετική προσέγγιση"



ΧΙΙΙ. Φιλοσοφία της Τεχνολογίας

- Vincent C. Muller, "Για τη δυνατότητα υπολογισμού πέρα από την υπόθεση Church-Turing"

- Δημοσθένης Δαγκλής, "Η οντολογική προσέγγιση της φιλοσοφίας της τεχνολογίας και οι συνέπειές της"

- Χαράλαμπος Κόκκινος, "Κοινωνική πραγματικότητα και "τεχνική" ορθολογικότητα: Προς μια κριτική θεωρία της τεχνολογίας"