Η διδασκαλία της λογοτεχνίας: Ιστορική και συγχρονική προοπτική

Ο συλλογικός αυτός τόμος επιδιώκει να προσεγγίσει το, πάντοτε κρίσιμο, ζήτημα της θέσης της λογοτεχνίας στην εκπαίδευση υπό το πρίσμα μιας διμερούς θεματικής: αφενός, μέσω μιας αναγωγής στην ιστορία των νεοελληνικών γραμμάτων και, αφετέρου, βάσει μιας αναφοράς στο πεδίο των σύγχρονων προβληματισμών πάνω στη διδασκαλία και τη διδακτική της γραμματείας.

Η αναγωγή στην ιστορία συνίσταται στην κριτική παρουσίαση απόψεων που έχουν διατυπωθεί σχετικά με τη διδασκαλία της λογοτεχνίας στο πλαίσιο της ελληνικής φιλολογικής και παιδαγωγικής επιστήμης, απόψεις που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο για την ιστορία της εκπαίδευσης όσο και για αυτήν των γραμμάτων μας: μορφές όπως ο Αριστοτέλης Κουρτίδης, ο Βλάσιος Σκορδέλης και ο Ιωάννης Συκουτρής, αλλά και ζητήματα που αφορούν στην επιστημονική θεμελίωση της μελέτης της λογοτεχνίας για παιδιά στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο γίνονται, στο πλαίσιο αυτό, οι αρμοί της προβληματικής μας.

Η αναφορά μας στη συγχρονία συνίσταται σε κάτι εξίσου απαιτητικό: τη συζήτηση προτάσεων αναφορικά με ζητούμενα της διδασκαλίας της λογοτεχνίας, κατά βάση, στην πρωτοβάθμια και, κατά δεύτερο λόγο, στη Δευτεροβάθμια και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Στα όρια της δεύτερης αυτής ενότητας διερευνώνται ζητήματα αναφοράς της διδακτικής θεωρίας και πράξης, όπως η διαθεματική και διεπιστημονική της στόχευση, ο διάλογός της με τους χώρους της παιδαγωγικής, της εξελικτικής ψυχολογίας. της ψυχανάλυσης και της λογοτεχνικής θεωρίας, η ερμηνευτική και διδακτική προσέγγιση της παιδικής λογοτεχνίας.

Προσβλέποντας τόσο στην καλλιέργεια του θεωρητικού προβληματισμού όσο και στην τροφοδότηση της εκπαιδευτικής πράξης, ο τόμος αυτός επιδιώκει να αποτελέσει συμβολή στην πλούσια σύγχρονη περί διδασκαλίας της γραμματείας ακαδημαϊκή συζήτηση, επικεντρωνόμενος στην πολιορκία ενός καίριου ερωτήματος: με ποιους όρους η διδασκαλία της λογοτεχνίας θα μπορούσε να προσανατολιστεί προς τον ορίζοντα της άρθρωσης αμιγώς επιστημονικού -ιστορικά τεκμηριωμένου και θεωρητικά θεμελιωμένου- κριτικού λόγου;





Περιεχόμενα



Ι. Γ. Δελλής, Πρόλογος

Χ. Μ. Νιφτανίδου, Εισαγωγή: "Η διδασκαλία της λογοτεχνίας: Ιστορική και συγχρονική προοπτική"



Ι. Ιστορική οπτική

- Ηρακλής Εμμ. Καλλέργης, "Η παιδική λογοτεχνία στα Παιδαγωγικά Τμήματα: Διαπιστώσεις και ζητούμενα"

- Ουρανία Πολυκανδριώτη, "Η λογοτεχνία, μέθοδος αγωγής, στο έργο του Αριστοτέλη Π. Κουρτίδη"

- Λάμπρος Βαρελάς, "Αναγνωστικά του Δημοτικού Σχολείου στην υπηρεσία διαμόρφωσης της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης: "Το χωρίον της Ροδόπης" του Βλάσιου Γ. Σκορδέλη (1875)

- Χ. Μ. Νιφτανίδου, "Οι περί διδασκαλίας της λογοτεχνίας απόψεις του Ιωάννη Συκουτρή"



II. Συγχρονική οπτική

- Ερατοσθένης Γ. Καψωμένος, "Η διδασκαλία της ποίησης. Το πρόβλημα της μεθόδου"

- Δημήτρης Αγγελάτος, "Η συμβολή της θεωρίας των λογοτεχνικών ειδών στη διδασκαλία της νεοελληνικής λογοτεχνίας στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση"

- Εύη Βογιατζάκη, "Το αστείο, το κακό και το φανταστικό: Γνώση και χρήση της ψυχαναλυτικής θεωρίας στη λογοτεχνία για παιδιά".

- Διαμαντή Αναγνωστοπούλου, "Η θέση και τα διακυβεύματα της λογοτεχνικής πρόσληψης στην εκπαιδευτική πράξη της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης"

- Κική Λαλαγιάννη, Τριαντάφυλλος Α. Τριανταφυλλίδης, "Μαθηματικές έννοιες και παραμύθιακές ιστορίες. Ενοποιητική σχέση και διδακτική πρόταση".