Η Ελλάδα που αλλάζει

Μια Ελλάδα μικρή, πτωχή, ανίσχυρη, απομονωμένη, διχασμένη, κηδεμονευόμενη, οπισθοδρομική και αλλόφρων μπήκε στον εικοστό αιώνα. Εκατό χρόνια αργότερα η αισιοδοξία και η αυτοπεποίθηση με τις οποίες η Ελλάδα μπαίνει στον εικοστό πρώτο αιώνα δεν είναι ούτε τεχνητές ούτε αδικαιολόγητες: η πάλαι ποτέ μικρή χώρα της Βαλκανικής έχει μετατραπεί σε ένα κράτος ισχυρό και πλούσιο, στον σταθερότερο παράγοντα της περιοχής της και σε μια κοινωνία ανοιχτή και σύγχρονη.[...]







ΚΡΙΤΙΚΗ




Η Ελλάδα που αλλάζει είναι μια πραγματικότητα που βιώνουμε όλοι μας, χωρίς ωστόσο να είναι πάντα σαφές τι ακριβώς έχει μεταβληθεί. Πρώτον, τελείωσε «η εθνική μας μοναξιά», αυτή που είχε περιορίσει την Ελλάδα σχεδόν σε καθεστώς διεθνούς απομόνωσης πριν από 100 χρόνια, σύμφωνα με το εναρκτήριο άρθρο του Ι. Κ. Πρετεντέρη στο αφιέρωμα των «Νέων Εποχών». Συνεπώς δεν είμαστε μόνοι. Αλλά δεν είμαστε και οι ίδιοι. Ποιοι είμαστε; Ποια είναι σήμερα η συλλογική μας ταυτότητα; Ο Δ. Ν. Μαρωνίτης βρίσκει διαχρονικές απαντήσεις στον λόγο του Ησιόδου. Ο Μάριος Πλωρίτης επισημαίνει ότι «ο όποιος νεοελληνικός πολιτισμός δεν είναι, δεν μπορεί να είναι, ούτε σαράφικο των "αρχαίων προγόνων" ούτε κακέκτυπο αλλοδαπών μοντέλων». Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς θεωρεί ότι το μείζον ερώτημα αφορά την ίδια την πρόσληψη της προόδου. Τον ελληνικό εκσυγχρονισμό εξετάζει ο Νίκος Μουζέλης, την πορεία της ελληνικής γλώσσας ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης, τα πραγματικά προβλήματα της οικολογίας ο Ν. Σ. Μάργαρης, την ανανέωση της ελληνικής λογοτεχνίας ο Μίμης Σουλιώτης, την πορεία των συνταγματικών θεσμών του νεοελληνικού κράτους ο Ν. Κ. Αλιβιζάτος, την πρόοδο στον τομέα της γενετικής και της βιοϊατρικής ο Σταμάτης Ν. Αλαχιώτης, την ιστοριογραφική συμπεριφορά μας ο Παναγιώτης Νούτσος, τη διελκυστίνδα των σχέσεων Ελλάδας - Τουρκίας ο Αλκης Κούρκουλας, τις προσδοκίες μας για δημοκρατία ο Αντώνης Λιάκος.

Σε μια δεύτερη ενότητα για την Ελλάδα που αλλάζει, το βάρος της ανασκόπησης τοποθετείται στους ίδιους τους ανθρώπους της χώρας: το πρόσωπο της σύγχρονης Ελλάδας συγκροτούν οι άνθρωποι, ο τρόπος ζωής και σκέψης τους, ο χώρος μέσα στον οποίον ζουν. Είναι οι «σιωπηλοί πρωταγωνιστές» της κοινωνίας. Γι' αυτούς, τους εργαζομένους, τους βιομηχάνους, τους μικρομεσαίους, τους επενδυτές, τους πρόσφυγες, τους ξένους, γράφουν οι Χριστίνα Κουλούρη, Πέτρος Πιζάνιας, Μαρία Πετμεζίδου, Χαράλαμπος Κασίμης, Κωστής Χατζημιχάλης, Λουκία Μ. Μουσούρου, Μ. Παντελίδου-Μαλούτα, Αντρέας Γιακουμάτος, Βάσιας Τσοκόπουλος, Αλέκα Καραδήμου-Γερολύμπου, Ιωάννα Λαλιώτου, Κούλα Κασιμάτη, Λίνα Βεντούρα και Δ. Ε. Λαφαζάνη. Σχηματίζεται έτσι το καλειδοσκόπιο μιας κοινωνίας που καλπάζει μεν, ξαφνιάζεται δε.



ΜΑΙΡΗ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ

ΤΟ ΒΗΜΑ, 17-12-2000