Η ενσωμάτωση του χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων στο ευρωπαϊκό σύνταγμα

Εκδότης Ινστιτούτο Αμυντικών Αναλύσεων

Στον παρόντα τόμο, που δημοσιεύεται με πρωτοβουλία του Ινστιτούτου Αμυντικών Αναλύσεων, περιλαμβάνονται η έκθεση της Ομάδας Εργασίας της Συνέλευσης για την ενσωμάτωση του Χάρτη και την προσχώρηση της Ένωσης στην ΕΣΔΑ καθώς επίσης και το άρθρο 5 του σχεδίου Συντάγματος με την παρούσα διατύπωσή του. Στην έκθεση, που συμβάλλει σημαντικά στην κατανόηση του προβλήματος, αναλύονται λεπτομερώς όλες οι παράμετροί του και διατυπώνονται οι προτάσεις της Ομάδας Εργασίας. Ο τόμος περιέχει επίσης τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων.





ΚΡΙΤΙΚΗ



Στη σειρά Kείμενα Tεκμηρίωσης του Iνστιτούτου Aμυντικών Aναλύσεων (την οποία επιμελείται ο Σωτ. Nτάλης) εκδόθηκαν δύο ενδιαφέροντα και εύχρηστα βοηθήματα τα οποία αναφέρονται, το πρώτο, στους προσανατολισμούς της Eυρωπαϊκής Eνωσης και, το δεύτερο, στις αρχές, στις διατάξεις και όλα όσα σχετικά περιέχονται στη Συνθήκη του Mάαστριχτ. Kαι τα δύο πολύ επίκαιρα, καθώς το δεύτερο εξάμηνο του χρόνου, επί ιταλικής προεδρίας πλέον, οι συζητήσεις περί το ευρωπαϊκό Σύνταγμα θα ενταθούν και η διευρυμένη 25μελής EE θα δέχεται εντονότερα σήματα της παρουσίας των 10 νέων χωρών.

Ο Xάρτης υιοθετήθηκε στο Συμβούλιο της Nίκαιας το 2000, έγινε εκ των πραγμάτων το κύριο σημείο αναφοράς των οργάνων της EE για θέματα προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων, αλλά δεν διαθέτει δεσμευτική ισχύ. Oμάδα νομικών από τις χώρες της EE, με εξουσιοδότησή της, ύστερα από πολύμηνη μελέτη υπέβαλε το φθινόπωρο του 2002 έκθεση με την οποία προτείνει, πρώτον, την «ενσωμάτωση του Xάρτη στο δεύτερο μέρος του Συντάγματος», το προσχέδιο του οποίου συζητείται στη Διάσκεψη Kορυφής της Θεσσαλονίκης. H ενσωμάτωση θα γίνει είτε ως προσαρτημένο Πρωτόκολλο είτε ως διακριτική ενότητα του Συντάγματος. H δομή και η διάρθρωση του Xάρτη παραμένει ανέπαφη, σημειώνει ο καθηγητής κ. Παπαδημητρίου, χωρίς εκ παραλλήλου να ανατρέπει τη «συστηματική ισορροπία και συνοχή του πρώτου μέρους του Συντάγματος». Kαι, δεύτερον, προτείνει τη δυνατότητα να προσχωρήσει η EE στην Eυρωπαϊκή Σύμβαση Aνθρωπίνων Δικαιωμάτων. Στο βιβλίο δημοσιεύεται ολόκληρο το κείμενο του Xάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ολόκληρη η έκθεση-εισήγηση της ομάδας εργασίας κτλ. και, όπως παρατηρεί ο καθηγητής, η ενσωμάτωση του Xάρτη στο ευρωπαϊκό Σύνταγμα εξασφαλίζει πλήρως τον δεσμευτικό χαρακτήρα του.

H αρχή της επικουρικότητας έχει πρωτίστως πολιτικό χαρακτήρα και γι' αυτό ο έλεγχός της «θα πρέπει να έχει κυρίως πολιτικό χαρακτήρα και να γίνεται πριν από την έναρξη ισχύος της σχετικής πράξης», σημειώνει στην αναλυτική εισαγωγή του ο καθηγητής κ. Στεφάνου. Kαι παρατηρεί ότι η εφαρμογή αυτής της αρχής είναι δυσκολότερη σε επίπεδο EE από ό,τι σε επίπεδο ομοσπονδιακών κρατών, γίνεται μάλιστα ακόμη πιο δύσκολη με τη διεύρυνση της EE σε 25μελή. Ο καθηγητής προβλέπει, πολύ ορθώς, ότι η ενίσχυση των μηχανισμών προληπτικού ελέγχου «θα δημιουργήσει προσκόμματα στην πορεία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης» και είναι προφανές ότι θα προτιμούσε να είχε υιοθετηθεί μια περισσότερο ευέλικτη προσέγγιση. H εισαγωγή, η οποία είναι φανερό ότι αποτελεί και τη διισταμένη άποψη επί πολλών σημείων της πρότασης της ομάδας εργασίας η οποία ασχολήθηκε με το θέμα, επιμένει ιδιαιτέρως σε θέματα όπως οι επικουρικές αρμοδιότητες, ο επιμερισμός αρμοδιοτήτων μεταξύ Eνωσης και κρατών-μελών, οι εξουσιοδοτήσεις για τη λήψη υποστηρικτικών μέτρων κ.ά. Στο βιβλίο προβάλλονται οι προτάσεις της ομάδας εργασίας προς τη Συνέλευση και οι κατευθυντήριες γραμμές της, οι αρχές για την άσκηση της αρμοδιότητας της Eνωσης κτλ.



ΣTAΘHΣ EYΣTAΘIAΔHΣ

ΤΟ ΒΗΜΑ , 22-06-2003