Η κατασκευή της πραγματικότητας και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης

Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Η ''ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ'' ΤΗΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ
Επιμέλεια: Ρ. Παναγιωτοπούλου, Π. Ρηγοπούλου, Μ. Ρήγου, Σ. Νοτάρης
Πόσο πραγματική είναι η πραγματικότητα και πόσο αληθινή η εικόνα και ο λόγος της, όπως προβάλλονται από τα ΜΜΕ; Αν δεχθούμε ότι υπάρχει μία ''κατασκευή της πραγματικότητας'', ποιες έννοιες μπορούν να παρεισφρήσουν σ' αυτό τον όρο; Aπό τη μια πλευρά, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα Μέσα συνιστούν εξουσία εφόσον, εκτός των άλλων, εμφανίζουν την πραγματικότητα πιο ''πραγματική'', δηλαδή πιο πειστική και μη επιδεχόμενη άλλη ερμηνεία ή αμφισβήτηση. Από την άλλη, αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε, εδώ και κάποιες δεκαετίες, ότι η ''κατασκευή'' δεν είναι υποχρεωτικά παγίδα και φενάκη. Μπορεί να είναι και δημιουργία. Για όσους δημιουργούν, κρίνουν ή αναλύουν τον κόσμο της επικοινωνίας, οι δύο όψεις της κατασκευής της πραγματικότητας είναι σήμερα εξίσου παρούσες.
Στον παρόντα τόμο περιλαμβάνονται σε επεξεργασμένη μορφή οι εισηγήσεις που παρουσιάστηκαν στο Διεθνές Συνέδριο του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ. Αυτές έδωσαν το έναυσμα για μια καινούργια συζήτηση σχετικά με την ''κατασκευή'' της πραγματικότητας και τα ΜΜΕ, όχι μόνο σε θεωρητικό επίπεδο αλλά και στο επίπεδο των καθημερινών πρακτικών των μέσων. Το βιβλίο φιλοδοξεί επίσης να παρουσιάσει μια πρώτη αποτίμηση της λειτουργίας των ΜΜΕ στην Ελλάδα μετά την αποδέσμευσή τους από το κρατικό μονοπώλιο και μάλιστα κατά την πρώτη φάση συγκρότησης του νέου πεδίου πληροφόρησης και επικοινωνίας.
Οι εισηγήσεις κατατάχθηκαν σε έξι ευρείες θεματικές ενότητες, ανάλογα με το κέντρο βάρους της προβληματικής που πραγματεύονται:
1. Θεωρίες της επικοινωνίας και ''κατασκευή'' της πραγματικότητας
2. Σχέσεις πολιτικού συστήματος και ΜΜΕ
3. Παγκόσμιο σύστημα και ΜΜΕ
4. Οι συνέπειες της χρήσης νέων τεχνολογιών στα ΜΜΕ
5. Ποιοτικές και ποσοτικές προσεγγίσεις στα ΜΜΕ: Η θεαματικότητα και οι εχθροί της
6. Αναπαραστάσεις, ταυτότητες, ταυτίσεις
7. Κοινωνία και ΜΜΕ: Αλληλεπιδράσεις, αλληλεξαρτήσεις
8. Ζητήματα εκπαίδευσης και επικοινωνίας
Ο τόμος κλείνει με μια συζήτηση στην οποία συνοψίζονται τα πορίσματα του Συνεδρίου και διατυπώνονται νέα ερωτήματα για μελλοντική διερεύνηση. Περιλαμβάνονται επίσης περιλήψεις των κειμένων στα αγγλικά και βιογραφικά σημειώματα των συγγραφέων.