Ιστορικό και λογοτεχνικό ημερολόγιο 2022 - Θεσσαλονίκη, πόλη των προσφύγων 1922-2022

Κείμενα: Γιάννης Αρσακιάν, Μαρία Γεωργούλα, Γιάννης Γκλαρνέτατζης, Ισίδωρος Ζουργός, Χριστίνα Ιωάννου, Δημήτρης Καταϊφτσής, Κώστας Κατσάπης, Θωμάς Κοροβίνης, Εύη Κουτρουμπάκη, Κώστας Κουτρουμπάκης, Σπύρος Λαζαρίδης, Στυλιανή Λέτσιου, Χρίστος Μάης, Αργύρης Μπακιρτζής, Λένα Καλαϊτζή – Οφλίδη, Σίμος Οφλίδης, Αθηνά Παπανικολάου, Ελένη Σιδέρη, Γιώτα Τεμπρίδου, Μιχάλης Τρεμόπουλος, Θανάσης Τριαρίδης, Βασίλης Τσιράκης, Γιώργος Τσιτιρίδης, Θοδωρής Φέστας, Javid, Zahir Athari, Γιώργος Αγγελόπουλος, Ζώγια, Ρέα και Σ.Χ.

Φωτογραφίες: Έλενα Γανδά, Γιάννης Πομάκης και Μένη Σεϊρίδου (Φωτογραφικό Κέντρο Θεσσαλονίκης), Δημήτρης Τοσίδης, Κωνσταντίνος Τσακαλίδης.

Εκατό χρόνια πριν, η Θεσσαλονίκη δέχεται τους πρώτους πρόσφυγες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Την επόμενη χρονιά, από το λιμάνι της θα αναχωρήσουν 350.000 μουσουλμάνοι, στο πλαίσιο της αναγκαστικής ανταλλαγής πληθυσμών. Δύο μόνο στιγμές από τη συνεχή κίνηση ανθρώπων που ήρθαν ή έφυγαν από αυτή την πόλη στους 23 πρώτους αιώνες της ζωής της.
Πολλά θα ειπωθούν φέτος για την επέτειο του ‘22, αυτού του φοβερού ξεριζωμού που κορύφωσε ένα δεκαετή κύκλο εθνοκαθάρσεων στα Βαλκάνια. Αν κάτι έχουμε να κομίσουμε εμείς σε αυτή την συζήτηση, είναι η διαρκής υπενθύμιση ότι οι άνθρωποι που ήρθαν εδώ μετά την Μικρασιατική Καταστροφή ήταν πρόσφυγες. Πρόσφυγες και προσφύγισσες διωγμένοι από τον πόλεμο, τον εθνικισμό, τις εθνοκαθάρσεις των δύο αντιμαχόμενων κρατών. Όπως πρόσφυγες και προσφύγισσες ήταν τόσοι και τόσες που έφτασαν, έζησαν, πρόσφεραν σε αυτή την πόλη, από τις Σεφαραδίτισσες του 16ου αιώνα ως τους Σύριους του 21ου.
Ένα ψηφιδωτό πάνω στην ιστορία της μετανάστευσης και της πόλης μας, φτιαγμένο από διηγήματα που μας χάρισαν λογοτέχνες και λογοτέχνιδες της πόλης, από στιγμιότυπα και τεκμήρια που συγκέντρωσαν για εμάς ερευνητές και ερευνήτριες, από μαρτυρίες των ίδιων των προσφύγων.