Κοινωνική και συναισθηματική αγωγή στο σχολείο

Πρόγραμμα Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας και της Μάθησης. Εκπαιδευτικό Υλικό για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Τάξεις Γ΄, Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού. Θεωρητικό πλαίσιο και δραστηριότητες

Η σύγχρονη αντίληψη για το ρόλο του σχολείου ως πλαισίου που νοιάζεται και φροντίζει, που προάγει όχι μόνο τη μάθηση, αλλά και την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και προσαρμογή των παιδιών, έχει προσδώσει μια νέα προοπτική στο πάγιο αίτημα για ποιοτική εκπαίδευση και ψυχοκοινωνική στήριξη των παιδιών στο σχολικό περιβάλλον. Φιλοδοξία, λοιπόν, όλων όσων ασχολούμαστε με τα παιδιά μέσα από οποιονδήποτε ρόλο είναι να συμβάλουμε προς αυτήν την κατεύθυνση.

Τα προγράμματα πρόληψης και παρέμβασης στο χώρο του σχολείου αφορούν είτε όλο τον μαθητικό πληθυσμό, είτε μαθητές που διατρέχουν κίνδυνο να εκδηλώσουν ή έχουν ήδη εκδηλώσει δυσκολίες μάθησης και προσαρμογής. Δεδομένα ερευνών τονίζουν την αναγκαιότητα των προγραμμάτων αυτών τα οποία εφαρμόζονται την τελευταία δεκαετία σε πολλά εκπαιδευτικά συστήματα σε διεθνές επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάστηκε από την επιστημονική ομάδα του Κέντρου Έρευνας και Εφαρμογών Σχολικής Ψυχολογίας του Τομέα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, το πρόγραμμα "Κοινωνική και Συναισθηματική Αγωγή στο Σχολείο: Πρόγραμμα για την Προαγωγή της Ψυχικής Υγείας και της Μάθησης στη Σχολική Κοινότητα" το οποίο έχει εφαρμοστεί σε σχολεία όλων των βαθμίδων για πολλά χρόνια με θετικά αποτελέσματα τόσο για τους μαθητές όσο και για τους εκπαιδευτικούς. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα πρωτογενούς πρόληψης, το οποίο αποσκοπεί στην προαγωγή της ψυχικής υγείας και ευεξίας στη σχολική κοινότητα και στη διαμόρφωση ενός κλίματος αμοιβαίου σεβασμού, κατανόησης και αποδοχής των ιδιαιτεροτήτων μέσα στη σχολική τάξη, μέσω της καλλιέργειας δεξιοτήτων σε θέματα επικοινωνίας, διαπολιτισμικής κατανόησης και συνεργασίας, και εφαρμόζεται είτε από σχολικούς ψυχολόγους, είτε από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς μετά από εξειδικευμένη κατάρτιση.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τις ακόλουθες θεματικές ενότητες: Ι. Δεξιότητες επικοινωνίας, ΙΙ. Αναγνώριση, έκφραση, διαχείριση συναισθημάτων, ΙΙΙ. Διαστάσεις της αυτοαντίληψης, αυτοεκτίμηση, IV. Αντιμετώπιση αγχογόνων καταστάσεων, V. Κοινωνική επάρκεια - Κοινωνικές δεξιότητες, VI. Διαδικασία επίλυσης συγκρούσεων, VII. Σχολείο και πολυπολιτισμικότητα, VIII. Σχολείο και μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, IX. Σχολείο και οικογένεια, X. Δεξιότητες μελέτης και XII. Διαχείριση κρίσεων στη σχολική κοινότητα.

Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς και μαθητές της Γ΄, Δ΄, Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού και απαρτίζεται από δεκατρία τεύχη. Το πρώτο τεύχος περιλαμβάνει το εννοιολογικό πλαίσιο και την περιγραφή του προγράμματος, ενώ τα υπόλοιπα έντεκα τεύχη αποτελούν το Βιβλίο για τον Εκπαιδευτικό και αναφέρονται στις παρακάτω θεματικές ενότητες. Τέλος, το δέκατο τρίτο τεύχος της σειράς αποτελεί το Τετράδιο του Μαθητή. Κάθε τεύχος που αντιστοιχεί σε θεματική ενότητα αποτελείται από δύο βασικά μέρη: α) το θεωρητικό μέρος, το οποίο περιλαμβάνει σύντομη ανασκόπηση της σύγχρονης βιβλιογραφίας σε σχέση με τη συγκεκριμένη θεματική ενότητα, και β) το πρακτικό μέρος το οποίο περιλαμβάνει τις σχετικές δραστηριότητες που εφαρμόζονται στην τάξη, καθώς και αναλυτική παρουσίαση των στόχων κάθε δραστηριότητας, της διαδικασίας εφαρμογής της με βάση συγκεκριμένους άξονες συζήτησης και το απαιτούμενο υλικό.