Ο φασισμός χωρίς σβάστικα

Ο φασισμός καλπάζει γύρω μας. Καταρχήν αυτή η διαπίστωση δεν είναι λογικό συμπέρασμα. Περισσότερο είναι αίσθηση στην καρδιά και το στομάχι, λοξή τρομαγμένη ματιά στον κόσμο γύρω μας.
Αλλά ο φασισμός υπάρχει. Όντως δεν κουβαλά την ασήκωτη ναζιστική σημειολογία του ιστορικού του προγόνου, προτιμά τα σημάδια των μοντέρνων καιρών μας. Και πάλι όμως αλέθει ανθρώπους, γκρεμίζει κοινωνικές σχέσεις και χτίζει νέες. Και πάλι οργανώνεται από το κράτος.
Φαίνεται πως είναι φορές που η ιστορία επαναλαμβάνεται δίχως καθησυχαστικά στοιχεία φάρσας. Γιατί τα σκοτάδια που μαζεύονται πάνω απ' τα κεφάλια μας πηγάζουν από την ίδια παλιά πηγή: την ακραία υποτίμηση της εργατικής τάξης - ως το σημείο που γίνεται σκοτάδια και θάνατος.