Ο κοινωνιολόγος ως δημόσιος συγγραφέας

Στη μνήμη του Pierre Bourdieu

Είναι κάτι συζητήσεις που θες να τις θυμάσαι
Είναι κάποιες γνώσεις που θες να τις μοιράζεσαι

Ο κοινωνιολόγος διαδραματίζει το ρόλο του «δημόσιου συγγραφέα» όταν δίνει φωνή σε ανθρώπους που την έχουν αποστερηθεί εξαιτίας της άνισης πρόσβασής τους στην παραγωγή μιας γνώμης που να (εισ)ακούγεται. Στη λογική αυτή, αντλώντας υλικό από τις δράσεις και τα κείμενα του καθηγητή Κοινωνιολογίας, Νίκου Παναγιωτόπουλου, για το ρόλο των διανοουμένων στην εποχή της γενικευμένης κρίσης και της επέλασης του νεοφιλελευθερισμού στην Ευρώπη και στη χώρα μας, στις σελίδες αυτές σκηνοθετείται μια συζήτηση με αντικείμενο την κοινωνιολογία και τη δημόσια λειτουργία της. Πιο αναλυτικά, το βιβλίο αυτό επιχειρεί να κωδικοποιήσει και να παρουσιάσει την πρόταση πως είναι καιρός να πολιτικοποιήσουμε τα πράγματα επιστημονικοποιώντας τα και να σκεφτούμε το περιεχόμενο και τη μορφή της πολιτικής παρέμβασης των επιστημόνων. Με αυτή την έννοια, το βιβλίο απευθύνεται όχι μόνο στους κοινωνιολόγους αλλά σε όλους όσους επιθυμούν, μέσω βασικών αρχών της επιστήμης της κοινωνιολογίας που παρουσιάζονται με έναν απλό τρόπο εδώ, να αποκτήσουν πρόσβαση σε ένα ισχυρό όπλο κοινωνικής αυτοάμυνας ενάντια στα φαινόμενα κυριαρχίας που χαρακτηρίζουν τον σημερινό κοινωνικό κόσμο.

Αποδίδετε έναν πολιτικό ρόλο στη λειτουργία της κοινωνιολογίας.
Ναι, και να προσθέσω και πολύ σημαντικό, ως απόπειρα μετασχηματισμού του βλέμματος διά μέσου του οποίου κατασκευάζεται ο κοινωνικός κόσμος και με βάση το οποίο μπορούμε να διαμορφώσουμε με πιο ορθολογικό και δίκαιο τρόπο τον κοινωνικό κόσμο, και, κατ’ επέκταση, να διαμορφώσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό. […]. Ο κοινωνιολόγος δεν είναι ούτε κανένας προφήτης ούτε καμιά αυθεντία του σκέπτεσθαι. Δεν έχει το ρόλο του κατηχητή. Έχουμε ζήσει τη χρεοκοπία αυτού του ρόλου. Η αποστολή του είναι να επινοήσει έναν νέο δύσκολο ρόλο που, όπως έλεγε ο Bourdieu, θα του επιτρέπει να ακούει, να ερευνά, να επινοεί, να οργανώνει ή να συντονίζει τη συλλογική αναζήτηση νέων μορφών πολιτικής δράσης, νέων τρόπων κινητοποίησης και συλλογικής διεκδίκησης, νέων τρόπων επεξεργασίας σχεδίων και κοινής υλοποίησής τους. Να μπορεί να παίξει το ρόλο της μαίας, ενισχύοντας τη δυναμική των ατόμων και των ομάδων τους στην προσπάθειά τους να εκφράσουν –και την ίδια στιγμή να ανακαλύψουν– τι πραγματικά είναι και τι θα μπορούσαν ή θα έπρεπε να είναι. Να εργασθεί για τη διεύρυνση, τον πολλαπλασιασμό και την εγκαθίδρυση χώρων, νέων μορφών αγορών, που θα επιτρέπουν την ανάδυση του ανέκφραστου, και, έτσι, να συμβάλει στην επίλυση του τεράστιου σημερινού προβλήματος της ανισότητας στην παραγωγή προσωπικής γνώμης, γεγονός που αποτελεί sine qua non προϋπόθεση για την πρόσβαση στην ουσιαστική άσκηση των δικαιωμάτων του πολίτη σε μια δημοκρατική κοινωνία.