Οι πολλαπλές εκφάνσεις του αντι-εβραϊσμού

Ο αντι-εβραϊσμός οδήγησε κατά το παρελθόν σε ανείπωτα εγκλήματα, όμως δεν έχει πάψει να στοιχειώνει τον σύγχρονο κόσμο. Ο συλλογικός τόμος των Πολλαπλών εκφάνσεων του αντι-εβραϊσμού αποσκοπεί στο να λειτουργήσει ως ένας, πιθανόν άβολος, καθρέφτης των πολύμορφων όψεων του ελληνικού αντι-εβραϊσμού, αναδεικνύοντας τις διασυνδέσεις του με τις συναφείς εξελίξεις στο ευρύτερο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι· ανατέμνει τη γέννηση και την εξέλιξη των ιδεολογημάτων που χρησιμοποιούσε και εξακολουθεί να χρησιμοποιεί η αντισημιτική ρητορική προκειμένου να βρει απήχηση στην ελληνική και την ευρωπαϊκή κοινωνία.

Ο εξαιρετικά πολυδιάστατος χαρακτήρας του φαινομένου του αντι-εβραϊσμού επιβάλλει διαθεματικές προσεγγίσεις. Σε πείσμα των δυσκολιών αυτού του χαοτικού ερευνητικού πεδίου, οι συγγραφείς αποπειρώνται να φωτίσουν διαφορετικές και πιθανόν άγνωστες πτυχές μιας ρατσιστικής αντίληψης που κυριάρχησε στον 20ό αιώνα και συνεχίζει να δηλητηριάζει τη δημόσια σφαίρα. Εξετάζονται, συνδυάζοντας τη διαχρονική και τη συγχρονική οπτική, οι ιστορικές διαδρομές του αντισημιτισμού και η αναβίωσή του στη σύγχρονη πολιτική ρητορική, ο αντι-εβραϊσμός στα γράμματα και στις τέχνες, ο αντίκτυπός του στο πεδίο των ιδεών, ενώ επιχειρείται και η προσέγγιση του Ολοκαυτώματος υπό το πρίσμα της βιοηθικής. Σε κάθε περίπτωση, τους συγγραφείς τούς συνδέει η αγωνία να ανταποκριθούν στο επιτακτικό αίτημα της κατανόησης ενός φαινομένου που εξακολουθεί να ορθώνει το φάσμα της βαρβαρότητας μπροστά στον δυτικό πολιτισμό.

*
Στον τόμο γράφουν οι: Μαρία Καβάλα, Διονύσης Γ. Δρόσος, Ρίκα Μπενβενίστε, Ποθητή Χαντζαρούλα, Δημήτρης Ψαρράς, Τρισεύγενη Γεωργακοπούλου, Ιωάννης Μ. Κωνσταντάκος, Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Άννα Μαυρολέων, Κώστας Σπηλιώτης, Ρένα Μόλχο, Βασιλική Λαλαγιάννη, Φώτης Στάμος, Δημήτρης Ν. Λαμπρέλλης, Γιάννης Δημητρακάκης, Κατερίνα Καρούνια, Γιώργος Φαράκλας, Στέφανος Δημητρίου, Φίλιππος Κ. Βασιλόγιαννης, Γιώργος Χ. Παπαοικονόμου, Βίκυ Ιακώβου, Γιώργος Γρηγορίου, Σταυρούλα Τσινόρεμα, Ευάγγελος Δ. Πρωτοπαπαδάκης και Μαρία Κ. Χωριανοπούλου, ενώ τον συντονισμό και την επιμέλεια είχε η Βάνα Νικολαΐδου-Κυριανίδου, που έγραψε και την εισαγωγή.

*
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Βάνα Νικολαΐδου-Κυρανίδου. Εισαγωγικά

ΜΕΡΟΣ Α’. Ο ΑΝΤΙ-ΕΒΡΑΪΣΜΟΣ ΣΕ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

Μαρία Καβάλα – Διονύσης Γ. Δρόσος
Μεταξύ εθνοτικής συνύπαρξης και εθνοκρατικής συγκρότησης: Τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις του εβραϊκού ζητήματος στην εποχή του νεοελληνικού Διαφωτισμού

Ρίκα Μπενβενίστε
Σκέψεις για μια ιστορία του αντισημιτισμού στην Ελλάδα.
Από τον Μεσοπόλεμο, στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια

Ποθητή Χαντζαρούλα
Ο αντισημιτισμός μέσα από τα μάτια των παιδιών: ο ρόλος του στη διαμόρφωση της υποκειμενικότητας των παιδιών στη μεταπολεμική Ελλάδα

Δημήτρης Ψαρράς
Η αναβίωση του αντισημιτισμού στη σύγχρονη πολιτική ρητορική

Τρισεύγενη Γεωργακοπούλου
Ο αντισημιτισμός στην Ελλάδα σήμερα

ΜΕΡΟΣ Β’. Ο ΑΝΤΙ-ΕΒΡΑΪΣΜΟΣ ΣΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ

Ιωάννης Μ. Κωνσταντάκος
Η εμπειρία του διωγμού στην εβραϊκή παραβολή, από τον Ακίβα στον Κάφκα

Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου
Μεταμορφώσεις των αντισημιτικών μύθων τον 19ο και 20ό αιώνα

Άννα Μαυρολέων
Ο αντισημιτισμός στη θεατρική σκηνή

Κώστας Σπηλιώτης
Η κατασκευή του εχθρού μέσα από τις αντισημιτικές καρικατούρες κατά τον Μεσοπόλεμο

Ρένα Μόλχο
Προμηνύματα του Joseph Roth και του Stefan Zweig για το τέλος της «ελεύθερης Ευρώπης» 1933-1942

Βασιλική Λαλαγιάννη
Οι Γάλλοι συγγραφείς απέναντι στον αντισημιτισμό και το Oλοκαύτωμα.
Από τον Celine στον Semprun

ΜΕΡΟΣ Γ’. ΑΝΤΙΣΗΜΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΗΣΗ

Φώτης Στάμος
Η προδοσία του Λόγου – Ο Λόγος τύραννος

Δημήτρης Ν. Λαμπρέλλης
Ο νιτσεϊσμός του Πέτρου Βλαστού ως κοινωνικός δαρβινισμός, ως ευγονική και ως αντισημιτισμός

Γιάννης Δημητρακάκης
Ο Emil Cioran και οι Εβραίοι

Κατερίνα Καρούνια
Οι τρεις όψεις του αντι-εβραϊσμού στον Carl Schmitt.
Η γη και ο άνευ όρων άλλος

Γιώργος Φαράκλας
«Μια ανεξήγητη σπουδή». Για την εθνικοσοσιαλιστική ανοησία

Στέφανος Δημητρίου
«Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος…»: Ποια «ανθρωπολογία» προϋποθέτει ο ναζισμός;

Φίλιππος Κ. Βασιλόγιαννης
Ενώπιον του Δικαστηρίου της Νυρεμβέργης: ο Hans Kelsen και ο Carl Schmitt για την αρχή nullum crimen, nulla poena sine lege

Γιώργος Χ. Παπαοικονόμου
H Hannah Arendt και η αμετάκλητη ένταξη των Εβραίων στην ανθρωπότητα

Βίκυ Ιακώβου
Το ερώτημα για την τεχνική ως συγκατάνευση στη ναζιστική φρίκη;
Διαβάζοντας τον Heidegger με αφετηρία τον Levinas

Γιώργος Γρηγορίου
Paul Riceur: Η συγχώρηση ως εσχατολογικός ορίζοντας της μνήμης και της λήθης. Ολοκαύτωμα και πολιτική συγχώρηση

ΜΕΡΟΣ Δ’. ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΚΑΙ ΒΙΟΗΘΙΚΗ

Σταυρούλα Τσινόρεμα
Ο Κώδικας της Νυρεμβέργης. Η ιατρική του Γ΄ Ράιχ, πειράματα σε ανθρώπους και τα ηθικά όρια της βιο-ιατρικής έρευνας

Ευάγγελος Δ. Πρωτοπαπαδάκης
Ο Άτλας του Eduard Pernkopf

Μαρία Κ. Χωριανοπούλου
Η απο-θεοποίηση του Θεού μετά το Άουσβιτς κατά τον Hans Jonas κι ένα σύντομο βιοηθικό σχόλιο

Οι συγγραφείς του τόμου

Ευρετήριο