Στα όρια της φάρσας

Το φαρσικό στίγμα μπορούμε να το συναντήσουμε σε πάμπολλες στιγμές της ιστορίας της κωμωδίας, άλλοτε κυρίαρχο κι άλλοτε περιστασιακό και στιγμιαίο. Αλλοτε λαμπερό και φωτεινό, άλλοτε ζοφερό. Αλλοτε ως παιγνίδι που ισχύει καθαυτό κι άλλοτε ως αγώνα ενάντια στην ανθρώπινη ανοησία ή μισαλλοδοξία.
Στη ρίζα της φάρσας ανιχνεύουμε πολύ συχνά μια διεκδίκηση, για χάρη της οποίας στήνεται ένα σχέδιο εξαπάτησης του αντιπάλου: στις διαφυλικές, στις ταξικές, στις κοινωνικές γενικώτερα σχέσεις. Την παγίδα την προορίζει ο αδύναμος για τον ισχυρό, ο πονηρός για τον κουτό, η γυναίκα για τον άντρα ή αντίστροφα, ο υπηρέτης για τον κύριό του, με δυο λόγια, εκείνος που πιστεύει πως απειλείται η ελευθερία του ή το συμφέρον του από τον «άλλον».
Η φάρσα μας παρουσιάζει την άλλη όψη της ανθρώπινης νόησης και επινοητικότητας: η πανουργία και η κατεργαριά είναι επίσης κάτι «ανθρώπινο, πάρα πολύ ανθρώπινο».