Στρατιωτική ιστορία 273

Στις 9 Μαΐου του 1940, το Ηνωμένο Βασίλειο απέστειλε στην Ισλανδία ένα μήνυμα, δηλώνοντας την προθυμία του να υπερασπιστεί τη χώρα –η οποία δεν είχε δική της στρατιωτική δύναμη–, όμως, μόνον εάν η Ισλανδία θα επέτρεπε στις βρετανικές δυνάμεις να εγκατασταθούν επιχειρησιακά σε αυτήν. Η ισλανδική κυβέρνηση απέρριψε την πρόταση και το σκεπτικό των Βρετανών, επισημαίνοντας την επιθυμία να συνεχίσει την ουδετερότητά της κατά τη διάρκεια του πολέμου. Ωστόσο, αυτό που το Κοινοβούλιο της Ισλανδίας δεν γνώριζε ήταν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο είχε ήδη σχεδιάσει μια επιχείρηση εισβολής στην Ισλανδία, με την κωδική ονομασία FORK. Η παρασκηνιακή αυτή επιχείρηση παρουσιάζεται στη στήλη «Αποσπάσματα Στρατιωτικού Μηνολογίου» μαζί, πάντα, με τα διαγράμματα των γεγονότων της Ελληνικής Ιστορίας και των αντιστοίχων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ακολουθούν έξι ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις παλαιών αλλά και νεότερων συνεργατών του περιοδικού:



• Ο κ. Σκλιβάνος μας παρουσιάζει μια συγκριτική μελέτη για τα αίτια επικράτησης του Μακεδονικού Στρατού έναντι του αντίστοιχου περσικού. Πώς, δηλαδή, μια αριθμητικά υποδεέστερη δύναμη, ευρισκόμενη χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τη βάση της, κατάφερε να επικρατήσει ενός ισχυρότερου αντιπάλου. Την περίοδο της εκστρατείας, η ελληνική πολεμική αλκή βρισκόταν στο απόγειό της από πλευράς εξοπλισμού, δόγματος και τακτικής, γεγονός που επιβεβαιώθηκε τόσο στα διάφορα πεδία των μαχών όσο και στην τεράστια επιτυχία που σημείωσε το εγχείρημα του νεαρού βασιλιά.

• Ο κ. Μαργαρίτης, με έναν ιδιαίτερα λογοτεχνικό τρόπο, μας μεταφέρει στον Μάιο του 1956 στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας, στην Κύπρο, όπου επικρατούσε μια πρωτοφανής αναστάτωση. Ήταν η πρώτη φορά που οι βρετανικές Αρχές θα προχωρούσαν σε εκτελέσεις, στην προσπάθειά τους να καταπνίξουν τη δράση της Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών, και μάλιστα αγνοώντας τις διεθνείς εκκλήσεις χάριτος. Αυτοί, οι πρώτοι που διέσχισαν την οδό προς το ικρίωμα, εκείνη την Πέμπτη της Διακαινησίμου, ήταν οι Μιχαήλ Καραολής και Ανδρέας Δημητρίου.

• Ο κ. Δημουλής μας περιγράφει τα γεγονότα της «άσπονδης συμμαχίας» Σερβίας και Βουλγαρίας από τον 12ο έως τον 14ο αιώνα. Με κοινές επιδιώξεις και σχεδόν πάντα κοινούς εξωτερικούς εχθρούς, τα δυο νεοσύστατα βασίλεια μέσω αλλεπάλληλων επιγαμιών των βασιλικών οίκων τους, Asen και Nemanja, προσπάθησαν να σφυρηλατήσουν μια συμμαχία, η οποία σε κάποιες περιπτώσεις υποχώρησε έναντι προσωπικών φιλοδοξιών και τυχοδιωκτικών οραμάτων.

• Ο κ. Δημόπουλος μας φέρνει κοντά σε μια διαφορετική προσωπική εικόνα του Στρατηγού Τζωρτζ Πάτον, ο οποίος αγαπούσε ιδιαίτερα τα φορητά όπλα, διατηρώντας μια μεγάλη συλλογή, ενώ πάντα οπλοφορούσε. Δύσκολα μπορεί κανείς να διακρίνει εάν η εικόνα του ως «καουμπόι» με τα κρεμασμένα περίστροφα ή οι ιδιαιτερότητες της έντονης προσωπικότητάς του υπήρξαν περισσότερο καθοριστικές στη διαμόρφωση της δημόσιας εικόνας του, όπως αυτή διατηρείται για δεκαετίες.

• Ο κ. Αντωνάτος μας αναλύει τη χρήση των ιαπωνικών midget, των πλέον αξιόλογων υποβρυχίων τσέπης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τα οποία, αν και είχαν σχεδιασθεί για ανοιχτές θάλασσες, χρησιμοποιήθηκαν τελικά σε επιδρομές εναντίον ναυστάθμων όπως στο Περλ Χάρμπορ, το Σίδνεϋ και τη Μαδαγασκάρη. Τελικά, όμως, η λήξη του πολέμου τερμάτισε τα δραματικά σχέδια για την περαιτέρω ανάπτυξη και εκμετάλλευση αυτών, και οι αποστολές καμικάζι που τους ανατίθεντο έλαβαν οριστικά τέλος.

• Στο Γ΄ Μέρος της μελέτης για τα Τάγματα Αριστείας και τα Στρατιωτικά Μετάλλια της Ελλάδας από το 1820 έως το 1974 αναλύεται, σε αυτό το τεύχος, η δεκαετία 1912-1923. Τα θεσμικά κείμενα αυτής της περιόδου υπερβαίνουν τα σαράντα (τέσσερα περίπου μέσο όρο ανά έτος) και παρουσιάζουν μια αύξουσα λογική προϊόντος του χρόνου, ενώ το έντονα πολεμικό, αλλά κυρίως ηρωικό, κλίμα της εποχής οδήγησε στην καθιέρωση των πιο σημαντικών πολεμικών μεταλλίων της χώρας, τα οποία υπάρχουν μέχρι και σήμερα.



Η ύλη του τεύχους συμπληρώνεται από τις μόνιμες στήλες του περιοδικού.

Στο «Δείγμα Γραφής» ο Heinz A. Richter στο βιβλίο του Η Μάχη της Κρήτης που κυκλοφόρησε σε μετάφραση της Ελίζας Παναγιώτου από τις Εκδόσεις Γκοβόστη το 2011, αναλύει την κατάληψη της Κρήτης, η οποία θα έδινε τη δυνατότητα στη γερμανική πλευρά, αφενός να υποστηρίξει επαρκώς τις απρόσμενες επιτυχίες του Ρόμελ και του Afrika Korps στη Βόρεια Αφρική και αφετέρου να δημιουργήσει ένα «αγκάθι» στην παρουσία της Μεγάλης Βρετανίας στη Μέση Ανατολή και γενικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ακολουθούν οι εξαιρετικές παρουσιάσεις του κ. Νικόλτσιου για το πενθήμερο στρατιωτικό φεστιβάλ “The War And Peace Revival”, του νέου συνεργάτη μας Ηλία Μαϊδάτση για την ιστορία της αφίσας και τον ρόλο της στους δύο παγκόσμιους πολέμους, του κ. Ανέστη για το δικινητήριο σοβιετικό βομβαρδιστικό Petlyakov Pe-2 σε κλίμακα 1/72, του κ. Δημόπουλου για το πιστόλι FP 45 Liberator, και η στήλη των ειδήσεων από τον κ. Πέπονα.

Τέλος, τα περιεχόμενα ολοκληρώνουν η βιογραφία του Νικολάου Κασομούλη της κας Κούβαρη, η παρουσίαση του κάστρου της Λαμίας του κυρίου Λόη και η βιβλιοπαρουσίαση τριών νέων εκδόσεων.



Ο Διευθυντής της Σύνταξης

Ταξχος ε.α. Γεώργιος Β. Σκαλτσογιάννης, Ιστορικός