Στρατιωτική ιστορία 310

Ο τερματισμός του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου άφησε εμφανείς ενδείξεις περί της επερχόμενης ρήξης μεταξύ των συμμάχων για τη διανομή των απελευθερωμένων εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αισθανόμενες την αναπόφευκτη ανάγκη καταφυγής στη βία, Ελλάδα και Σερβία υπέγραψαν, στις 19 Μαΐου του 1913, στη Θεσσαλονίκη, συνθήκη ειρήνης, φιλίας και αμοιβαίας προστασίας. Το σκεπτικό αυτής της συμμαχίας ήταν η αποφυγή της σύγκρουσης με τη Βουλγαρία και η τήρηση στρατιωτικής ετοιμότητας. Ο Ελληνικός Στρατός ήταν ο μεγάλος θριαμβευτής στο πεδίο, δίνοντας αιματηρές μάχες και πολλαπλασιάζοντας την έκταση του ελληνικού κράτους. Η συμβολή των Σέρβων ήταν αναλογικά μικρή εν συγκρίσει με τα συμφωνηθέντα, ενώ από την εξέλιξη των μαχών επωφελήθηκαν Ρουμανία και Τουρκία, καταλαμβάνοντας μεγάλα τμήματα της βουλγαρικής επικράτειας και βάζοντας οριστικό τέλος στο όραμα της Μεγάλης Βουλγαρίας.

Σήμερα, έπειτα από δεκαετίες αβελτηρίας, η ελληνική εξωτερική πολιτική εμφανίζεται περισσότερο ενεργή στη δημιουργία συμμαχιών ως μέσο ανάσχεσης της τουρκικής πολιτικής των αμφισβητήσεων. Η σύναψη ρήτρας αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής ανάμεσα σε Ελλάδα και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), στα τέλη του 2020, ήταν η πρώτη διμερής συμφωνία αντίστοιχου χαρακτήρα έπειτα από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για τη χώρα μας. Το περιεχόμενό της τονίζει ρητά ότι οι προβλέψεις της δεν στρέφονται κατά τρίτων χωρών, ωστόσο, καθίσταται σαφές το γεγονός ότι η προσοχή της Αθήνας και του Άμπου Ντάμπι εστιάζει στον αποσταθεροποιητικό χαρακτήρα της Τουρκίας. Εξάλλου, δεν είναι τυχαία η παρουσία τεσσάρων μαχητικών αεροσκαφών F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΑΕ, τον Αύγουστο του 2020, στη Σούδα, για έναν μήνα, τα οποία πραγματοποιούσαν ασκήσεις με την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, ενώ στα ανατολικά της Ρόδου αναπτύσσονταν οι στόλοι Ελλάδας και Τουρκίας και εκτυλίσσονταν τα πρώτα επεισόδια της κρίσης με το «Oruc Reis». Ταυτόχρονα, ο λιμένας της Αλεξανδρούπολης σταδιακά καθίσταται κρίσιμος παράγοντας στους ευρύτερους σχεδιασμούς των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή της Θράκης.

Νέα δεδομένα θέτει επίσης η σύναψη διμερούς αμυντικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας, στα τέλη του 2021. Το σημαντικότερο σημείο αποτελεί η ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής σε περίπτωση ένοπλης επίθεσης εναντίον της επικράτειας ενός εκ των δύο συμβαλλομένων μερών, η οποία περιλαμβάνει και τη χρήση ένοπλης βίας, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Χάρτη του ΟΗΕ. Ήδη οι συνεκπαιδεύσεις ελληνικών και γαλλικών αεροναυτικών μέσων έχουν ενταθεί, ειδικά στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου και με επίκεντρο την Κύπρο. Αντίστοιχη προσπάθεια καταβάλλεται και με την Ιταλία, με ενδεικτική τη διεξαγωγή για πρώτη φορά, στις αρχές Απριλίου του 2023, της αεροπορικής άσκησης «UNA RAZZA 01-23», με τη συμμετοχή ελληνικών μαχητικών F-16 Block 52+ Advanced και ιταλικών Eurofighter. Η στρατιωτική συνεργασία με την Αίγυπτο διευκόλυνε σημαντικά τη συμμετοχή ελληνικών στρατιωτικών μέσων στην επιχείρηση απεγκλωβισμού αμάχων από το Σουδάν τον ίδιο μήνα. Τέλος, σε μια εξέλιξη δυνητικώς μεγάλης γεωπολιτικής σημασίας, τέσσερα ινδικά αεροσκάφη Su-30MK συμμετείχαν στην πρόσφατη άσκηση «ΗΝΙΟΧΟΣ 2023» της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας.