Τα μεγάλα ρεπορτάζ ΙΙ

[...]
Με τον Β' τόμο των "Μεγάλων Ρεπορτάζ" ολοκληρώνεται ένα εκπληκτικό ψηφιδωτό ανθρώπινης περιπέτειας είκοσι πέντε αιώνων, με μαρτυρίες για γεγονότα που συνέβησαν τον 20ό αιώνα (1901-1987). Το βιβλίο διατηρεί ωστόσο την αυτονομία του και μπορεί να διαβαστεί και "ως η ανεπίσημη ιστορία του 20ού αιώνα". Συναρπαστικές περιγραφές γεγονότων των δύο Παγκοσμίων Πολέμων, η πρώτη πτήση πάνω από τη Μάγχη, ένας ευφυής ταύρος στην αρένα του Σανλούκαρ δε Μπαραμέδα, η Μάτα Χάρι που φοράει τις διχτυωτές της κάλτσες το πρωί της εκτέλεσής της...
Το βιβλίο του John Carey συγκεντρώνει τις διηγήσεις των αυτοπτών μαρτύρων του από απομνημονεύματα, ταξιδιωτικά βιβλία και εφημερίδες. Είναι η ιστορία χωρίς κανέναν εξωραϊσμό.

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

ΚΡΙΤΙΚΗ



Εκδόθηκε πρόσφατα ο δεύτερος και τελευταίος τόμος του πρωτότυπου ως προς τη σύλληψή του έργου Τα μεγάλα ρεπορτάζ (The Faber Book of Reportage) το οποίο επιμελήθηκε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Τζον Κάρεϊ, κριτικός λογοτεχνίας, μελετητής του Ντίκενς και επιμελητής επιστημονικών και άλλων συγγραμμάτων του εκδοτικού οίκου Faber and Faber (σχετικά με τον πρώτο τόμο βλέπε τα «Βιβλία» της 28ης Οκτωβρίου 2001). Πρόκειται για ρεπορτάζ, μαρτυρίες και αφηγήσεις ιστορικών, δημοσιογράφων, πολιτικών, καλλιτεχνών και συγγραφέων γραμμένα εν θερμώ και με τέτοια τέχνη που εγείρουν λογοτεχνικές αξιώσεις αφού διαθέτουν κάτι από τη γοητεία των κειμένων μυθοπλασίας.

Ενώ ο πρώτος τόμος κάλυπτε το διάστημα από την αρχαιότητας ως το 1900, αρχίζοντας από τον Θουκυδίδη, ο οποίος μιλάει για τον λοιμό που έπληξε την Αθήνα το 430 π.Χ., ο δεύτερος περιλαμβάνει ρεπορτάζ που καλύπτουν σημαντικά (πολιτικά και άλλα) γεγονότα του αιώνα που μόλις έδυσε. Ξεκινά με τον θάνατο της βασίλισσας Βικτωρίας τον Ιανουάριο του 1901 και το πρώτο τηλεγραφικό σήμα που έστειλε ο Γουλιέλμος Μαρκόνι από τη μία άκρη του Ατλαντικού στην άλλη στις 12 Δεκεμβρίου 1901, τελειώνει δε με τη σφαγή των Παλαιστινίων στη Σατίλα του Λιβάνου από ισραηλινούς και λιβανέζους φαλαγγίτες τον Σεπτέμβριο του 1982 (γραμμένο από τον Ρόμπερτ Φισκ) και την πτώση του δικτάτορα των Φιλιππινών τον Φεβρουάριο του 1986. Τούτος ο τόμος έχει περισσότερο ενδιαφέρον για τον αναγνώστη επειδή αναφέρεται σε λίγο-πολύ γνωστά ιστορικά γεγονότα, όπως ο Α' και ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, η Ρωσική Επανάσταση, ο ισπανικός εμφύλιος και ο βρώμικος πόλεμος στο Βιετνάμ.

Από τα πιο ωραία κείμενα είναι εκείνα του Τζακ Λόντον για τον σεισμό του Σαν Φρανσίσκο, του Τζον Ριντ για την κατάληψη των Χειμερινών Ανακτόρων της Αγίας Πετρούπολης από τους μπολσεβίκους, της Ρόζας Λούξεμπουργκ, του Ερνεστ Χέμινγκγουεϊ, του Τζορτζ Οργουελ, του Τζον Στάινμπεκ και των Νιλ Αρμστρονγκ και Εντουιν Ολντριν για την κατάκτηση της Σελήνης το 1969. Το πιο σαγηνευτικό απ' όλα όμως ίσως είναι το κείμενο του Τζορτζ Μπέρναρντ Σο για την κηδεία της μητέρας του, ένα μικρό λογοτεχνικό αριστούργημα.

Να θυμίσουμε ότι στο εισαγωγικό του σημείωμα για την ελληνική έκδοση του βιβλίου ο Τζον Κάρεϊ μάς διαβεβαιώνει ότι τα βασικά στοιχεία του πολιτισμού, όπως τα μείζονα λογοτεχνικά είδη, ένα από τα οποία είναι και το γραπτό ρεπορτάζ, θα επιβιώνουν από γενιά σε γενιά παρά την απειλή της τηλεόρασης επειδή ανταποκρίνονται στις ανθρώπινες ανάγκες.



Φ. ΦΙΛΙΠΠΟΥ

ΤΟ ΒΗΜΑ , 19-05-2002