Τα Ποιητικά 45 (Απρίλιος- Ιούνιος 2022)

Editorial

Αυτό το καλοκαίρι είναι ένα από τα πιο δύσκολα των τελευταίων δεκαετιών. Στην πανδημία έχει προστεθεί ο πόλεμος, παλιές και νέες απειλές πληθαίνουν κι οι φόβοι γιγαντώνονται. Πολλαπλές κρίσεις διαγράφονται στον (πλανητικό) ορίζοντα, το τοπίο συνεχώς σκοτεινιάζει και τα λόγια που το περιγράφουν στα κάθε λογής μέσα χάνουν όλο και περισσότερο τη σημασία και τη δύναμή τους. Είναι κι αυτό στοιχείο της κατάρρευσης και την ανατροφοδοτεί.

Ωστόσο, στη διάρκεια του πρώτου εγκλεισμού, η λογοτεχνία αποτέλεσε αποκούμπι για τους ανθρώπους, που αναζητούσαν στα κείμενα, στην πολιτισμική μνήμη των κοινωνιών παραμυθία, εξήγηση του παρόντος και προμάντεμα του μέλλοντος, αλλά και εργαλεία αντίστασης ακόμη σε όλες τις αλλαγές που προετοιμάζονται και αναδιαμορφώνουν πότε ολοφάνερα και πότε ανεπαίσθητα την ταυτότητα των ανθρώπων και των κοινωνιών.

Μπορεί η μυθοπλασία να διαβάστηκε περισσότερο, αλλά η ποίηση μάς λέει με άλλους τρόπους εξίσου πολλά για τον εαυτό μας και τον κόσμο. Είναι πολύ χρήσιμη, όπως διατείνεται ο Αριστοτέλης, διά στόματος Αβερρόη, «γιατί ωθεί τους ανθρώπους να πιστέψουν ή να μην πιστέψουν κάτι και να το κάνουν ή να το αποφύγουν». Αποτελεί δηλαδή όχι μόνο πραγματική φαρμακεία στην κρίση του νοήματος που βιώνουμε σήμερα αλλά και εργαλείο καθοδήγησης του βίου σε όλες τις εκφάνσεις του, ειδικά όταν αναζητούμε στήριξη για να πιστέψουμε ή να μην πιστέψουμε, να πράξουμε ή να μην πράξουμε. Διότι ο ποιητικός λόγος, οι ποιητικοί λόγοι ανήκουν στο πεδίο του καλού, μας λέει ο Αβερρόης, θυμίζοντάς μας παράλληλα πόσο ο διαπολιτισμικός διάλογος έχει προωθήσει τις ιδέες και έχει ενισχύει την εμβέλειά τους ανά τους αιώνες. Ενώ η μεταφορά, ως καίριο στοιχείο του ποιητικού λόγου, υποστηρίζει ο Αντώνης Μπαλασόπουλος, μας δείχνει «ότι η εξοικείωση με τον “πραγματικό” κόσμο της κυριολεξίας είναι επίσης τύφλωση, άμβλυνση της ικανότητας να αντιληφθούμε τη φευγαλέα ουσία του κόσμου αυτού», ότι δηλαδή η κυριολεξία (στην ποίηση και την ποιητική) οδηγεί στην «απώλεια της ανεξήγητης ομορφιάς και του πραγματικού μυστηρίου, ενίοτε τρομακτικού, του κόσμου».

Την έχουμε ανάγκη στις μέρες μας, περισσότερο από ποτέ, και την ανεξήγητη ομορφιά και τη φευγαλέα ουσία του κόσμου μας, με το μυστήριό του που όσο πάει γίνεται και πιο τρομακτικό, την έχουμε ανάγκη την ποίηση. Η οποία, το έχουμε πει και το ξαναλέμε, δεν είναι μία, δεν είναι ενιαία, δεν είναι εξ ορισμού αλλά δυνάμει πανίσχυρη.

Τους τρόπους αυτής της δύναμής της αναζητούμε και στα πραγματωμένα έργα σε άλλες γλώσσες κι εποχές, με τις μεταφράσεις ποιημάτων παλαιότερων και νεότερων σημαντικών ποιητριών εδώ, που οι υπαρξιακές και ηθικές, αλλά και αισθητικές αναζητήσεις τους σε δύσκολες εποχές φωτίζουν την παρούσα συγκυρία.

Στο προηγούμενο τεύχος είχαμε δύο αφιερώματα σε μεγάλες μορφές του λόγου και της τέχνης. Στο παρόν τεύχος, το βάρος πέφτει στην παρακολούθηση της σύγχρονης ποιητικής παραγωγής. Στις κριτικές αποτιμήσεις πρόσφατων συλλογών, που σχεδιάζουν όψεις του εν εξελίξει ποιητικού τοπίου, ενός τοπίου που φανερώνει τις ραφές του κόσμου και του ψυχής αλλά και του λόγου που αναζητά το νόημα και πειραματίζεται με την εκφορά του, η οποία εντέλει το συγκροτεί και το αναδιαμορφώνει.

Αρχής γενομένης από το παρόν τεύχος, η παρουσία των Ποιητικών στο διαδίκτυο θα αναβαθμιστεί. Ελπίζουμε να συναντιόμαστε κι εκεί, γιατί κάθε συνάντηση και κάθε συνομιλία μετράει. Σας ευχαριστούμε όλους και όλες για τα ποιήματα, τα κείμενά σας και που είστε στο πλάι μας, και ελπίζουμε να συνεχίσουμε να συμπορευόμαστε σε πιο φωτεινά μονοπάτια. Καλό καλοκαίρι.