Το Εικοσιένα

Με τον προεδρικό μου λόγο της 13ης Ιανουαρίου 1977 έκαμα έναν απολογισμό, που ήταν καρπός επίπονης έρευνας στους πενήντα πολυσέλιδους τόμους των Πρακτικών της Ακαδημίας Αθηνών. Ο απολογισμός προσπάθησε να δείξει ποια ήταν η προσφορά των λογοτεχνών Ακαδημαϊκών στα πρώτα πενήντα χρόνια της Ακαδημίας, αλλά και πόσο άγνωστη έμεινε η προσφορά αυτή, σκορπισμένη στους τόμους των Πρακτικών της. Κ' επρόσθετα ότι τα κείμενα αυτά αποτελούν μια πολύ σημαντική κριτική σελίδα της Ελληνικής Γραμματείας και ότι θα είναι μια ζωηρότατη έκπληξη για τους νέους μας, όταν τα γνωρίσουν και με προσοχή τα μελετήσουν, αλλά και για τους παλαιοτέρους, που δεν τα θυμούνται όλα και ίσως δεν σκέφτηκαν πόσο όγκο έχουν και πόση αξία. Διατύπωνα και μιαν ευχή: Να συγκεντρωθούν σ' ένα μεγάλο τόμο και ευρύτατα να κυκλοφορήσουν.

Η Ακαδημία έδωσε αμέσως την άδεια, αλλά και το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη" της Ακαδημίας πρόθυμα δέχτηκε την πρότασή μου να ενταχθεί στις εκδόσεις του ο τόμος μ' αυτά τα κείμενα.

Εξηγούσα ακόμα με τον προεδρικό μου λόγο ότι μπορούμε να χωρίσουμε σε έξι είδη αυτό το υλικό: Στα κείμενα που πραγματεύονται γενικά λογοτεχνικά, αισθητικά και γραμματολογικά θέματα· στις εισηγήσεις για την εκλογή Ακαδημαϊκών, που οι περισσότερες είναι εξαίρετες κριτικές εργασίες· στους πανηγυρικούς λόγους που υπηρετούν και δυναμώνουν την εθνική μνήμη· σε μελετήματα που βοήθησαν την ελληνική σκέψη να έχει συμμετοχή στον εορτασμό μεγάλων πνευματικών γεγονότων με παγκόσμια αξία· στις πληροφοριακές εκθέσεις για διεθνή συνέδρια ή αλλά γεγονότα, που άμεσα ή έμμεσα έχουν σχέση με την πνευματική μας ζωή· τέλος, στους εισιτήριους, τους παρθενικούς λόγους, και στους λόγους των αναδόχων των νέων Ακαδημαϊκών.

Το άφθονο αυτό υλικό δεν μπορούσε να χωρέσει σ' έναν τόμο. Και το μοιράσαμε σε δυο ενότητες. Με τη μία δίνουμε τους πανηγυρικούς λόγους για την 25η Μαρτίου 1821 και την 28η Οκτωβρίου 1940, και όχι μόνο των λογοτεχνών Ακαδημαϊκών άλλα όλων των Ακαδημαϊκών της πεντηκονταετίας, (ο όγκος των πανηγυρικών λόγων Ακαδημαϊκών για την 25η Μαρτίου 1921 μας υποχρέωσε να συγκεντρώσουμε σε χωριστό τόμο τους πανηγυρικούς λόγους για την 28η Οκτωβρίου 1940) - έτσι πλουτίσαμε πολύ αυτή την ενότητα, - στην άλλη ενότητα συγκεντρώσαμε μόνο κείμενα λογοτεχνών Ακαδημαϊκών. Ανατυπώνονται τα κείμενα από τα Πρακτικά της Ακαδημίας Αθηνών χωρίς καμιά μεταβολή, για να παρουσιάζουν και την εξέλιξη της γλώσσας μας σχεδόν από χρόνο σε χρόνο. [...]