Χαμένοι στη μετάφραση ή (δι)ερευνώντας τις αδημοσίευτες μεταφράσεις αρχαίου δράματος

Το σημείο εκκίνησης για την ενδογλωσσική μετάφραση του αρχαίου δράματος προς σκηνική χρήση είναι, ως γνωστόν, το προεπαναστατικό 1818, με την πρώτη παράσταση αρχαίου δράματος, του σοφόκλειου Φιλοκτήτη, από τον πρώτο ελληνόγλωσσο και νεοσύστατο τότε ερασιτεχνικό θίασο της Οδησσού στην πρώτη μετάφραση-διασκευή "εις την Γραικικήν [ομιλουμένην] Γλώσσαν" από τον γιατρό, φιλόλογο και συγγραφέα Νικόλαο Πίκκολο. Πενήντα περίπου χρόνια αργότερα, ο Σοφοκλής -και μαζί όλη η φορτισμένη ιδεολογικά αρχαιοελληνική δραματουργία- θα επανέλθει δριμύτερος, το 1867 στην ελεύθερη Αθήνα, με την πρώτη, ημι-επαγγελματική/ημι-φοιτητική παράσταση αρχαίου δράματος, της Αντιγόνης, που παίζεται στο πρόσφατα ανασκαμμένο τότε Ωδείο Ηρώδου Αττικού, στην αρχαΐζουσα μετάφραση του έργου από τον καθηγητή Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ποιητή, πεζογράφο και διπλωμάτη Αλέξανδρο Ρίζο Ραγκαβή. Έκτοτε, από τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα και μέχρι σήμερα, υπάρχει ένας πολύ μεγάλος και διαρκώς αυξανόμενος αριθμός μεταφρασμάτων (μεταφράσεων, αποδόσεων, ελεύθερων αποδόσεων, παραφράσεων, διασκευών και άλλων περικειμενικών χαρακτηρισμών) αρχαίου (τραγικού, κωμικού και σατυρικού) δράματος - σε πορεία παράλληλη με τη διαρκώς επίσης αυξανόμενη θεατρική χρήση του αρχαίου δράματος, σε εγχώριο και παγκόσμιο επίπεδο: μεταφράσματα τα οποία στοιχειοθετούν ένα πολύ μεγάλο εύρος διαφορετικών γλωσσικών, μετρικών και υφολογικών προδιαγραφών, διαφορετικών στοχεύσεων και χρήσεων, διαφορετικών μεταφραστικών-πρακτικών ή/και μεταφρασεολογικών-θεωρητικών τάσεων, διαφορετικών κοινωνικοπολιτικών, πολιτισμικών και, ειδικότερα, καλλιτεχνικών συμφραζομένων. [...]