Κατασχέσεις στην ποινική διαδικασία και προστασία των ατομικών δικαιωμάτων

Η ενασχόληση με το ζήτημα των μέτρων δικονομικής δέσμευσης ιδιοκτησίας και περιουσίας στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών αποτελεί μείζονα δογματική πρόκληση, ενόψει των επιταχυνόμενων κανονιστικών εξελίξεων και της διεθνούς και ευρωπαϊκής διάστασης της επίμαχης θεματικής.


Σε μια ιστορική συγκυρία πολιτικά φορτισμένη, με κύρια χαρακτηριστικά τις αυξανόμενες πιέσεις για αποτελεσματικότερη ποινική καταστολή και τη σαφή τάση για μετάθεση του κέντρου βάρους από τα υποκείμενα του εγκλήματος στα αντικείμενα και τα περιουσιακά μεγέθη που συνδέονται με αυτό, με περαιτέρω έμφαση στην εντατική αξιοποίηση μέτρων καταναγκασμού που ανήκουν στο δικονομικό οπλοστάσιο, η προσέγγιση που ακολουθεί αποβλέπει ιδιαίτερα στα εξής:

- στην ανάδειξη της σημασίας της εν λόγω θεματικής, ιδιαίτερα μέσω της διασταύρωσής της με την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων

- στη χαρτογράφηση και ιδιαίτερα στην κριτική αξιολόγηση του υφιστάμενου, πολύπλοκου κανονιστικού πλαισίου, το οποίο βρίσκεται σε διαρκή αναδιαμόρφωση

- στην αναζήτηση σταθερών σημείων αναφοράς και δογματικά επεξεργασμένων κριτηρίων, που είναι αναγκαία τόσο για τον νομοθέτη, όσο και για τον ερμηνευτή του δικαίου και

- στην ανίχνευση των κανονιστικών προοπτικών του ζητήματος, σε συνάρτηση με την αναγκαία συνταγματική οριοθέτησή τους.


Χωρίς να φιλοδοξεί να εξαντλήσει όλα τα επιμέρους ζητήματα που τίθενται σε αυτό το πλαίσιο, τόσο στο νομοθετικό, όσο και στο νομολογιακό επίπεδο, η προσέγγιση που ακολουθεί επιδιώκει να προκαλέσει ερεθίσματα προβληματισμού και εστιάζει την προσοχή της σε μια σειρά από δογματικά ζητήματα αιχμής. Η προσέγγισή τους επιχειρείται υπό αξιολογικό πρίσμα, με κεντρικό άξονα τις δεσμευτικές επιταγές που απορρέουν από κανόνες δικαίου με αυξημένη κανονιστική ισχύ. Στο επίκεντρο τοποθετείται η επιβεβλημένη σε ένα σύγχρονο, ευρωπαϊκό Κράτος Δικαίου προστασία των προσώπων που θίγονται από την επιβολή και τη διατήρηση των επίμαχων, δραστικών μέτρων δικονομικού καταναγκασμού.