Η πρόσβαση στα έγγραφα και λοιπά στοιχεία της Διοίκησης

Το παρόν έργο πραγματεύεται το δικαίωμα του διοικουμένου πρόσβασης στα έγγραφα και λοιπά στοιχεία της Διοίκησης. Πρόκειται για ένα ζήτημα που άπτεται, καταρχήν, της αποτελεσματικής άσκησης σειράς δικαιωμάτων του πολίτη, μεταξύ των οποίων πρωταρχική θέση κατέχει η πρόσβαση στη δικαιοσύνη, απαιτώντας λεπτές σταθμίσεις με δικαιώματα που λειτουργούν ανταγωνιστικά, ιδίως με αυτό της προστασίας των προσωπικών δεδομένων.

Η κατάταξη της ύλης ακολουθεί δύο μέρη. Στο πρώτο, το οποίο έχει καθαρά δογματικό χαρακτήρα, επιχειρείται, καταρχήν, να σκιαγραφηθεί η εξελικτική πορεία την οποία ακολούθησε το δικαίωμα πρόσβασης στα έγγραφα και λοιπά στοιχεία της Διοίκησης, μέσα από ένα συνοπτικό χρονικό της καθιέρωσής του, αρχικά ως γενικής αρχής του δημοσίου δικαίου και στη συνέχεια ως αυτοτελούς δικαιώματος, τόσο σε εθνικό όσο και ενωσιακό επίπεδο, καθώς και της άμεσης σύνδεσής του με ένα σταδιακά διευρυνόμενο δικαίωμα στην πληροφόρηση. Περαιτέρω, αναπτύσσεται ο προβληματισμός πάνω σε τέσσερα κρίσιμα ζητήματα, που αναδεικνύονται από την εφαρμογή του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου για το δικαίωμα πρόσβασης.

Στο δεύτερο μέρος, παρουσιάζεται με συνοπτικό και πάλι τρόπο, ενόψει και του εύρους της θεματικής, πλην όσο το δυνατόν πληρέστερα, το υφιστάμενο νομοθετικό και ερμηνευτικό υλικό, συγκεντρωμένο και μεθοδικά ταξινομημένο, κατά χρονολογική σειρά. Από την επεξεργασία του υλικού αυτού ανέκυψε ο θεματικός κατάλογος των δώδεκα ενοτήτων, που θα διευκολύνει τον αναγνώστη στην αναζήτησή του.

Όσον αφορά το ενωσιακό δίκαιο που αναφέρεται στην πρόσβαση στα έγγραφα των θεσμικών οργάνων της Ένωσης, παρατίθενται ορισμένα ειδικά νομοθετήματα και οι σημαντικότερες αποφάσεις των Δικαστηρίων της Ένωσης, με στόχο απλώς να εντοπιστούν τα σημεία επαφής και ερμηνείες που μπορούν ενδεχομένως να επηρεάσουν τα εθνικά όργανα ελέγχου. Στο ερμηνευτικό υλικό συμπεριλαμβάνεται και βασική γαλλική νομολογία, ενόψει του ότι ο αρχικός Ν 1599/1986 είχε καταρχήν ως πρότυπο τον αντίστοιχο γαλλικό νόμο.

Εν είδει Παραρτήματος, παρατίθεται, ως κείμενο, το κωδικοποιητικό ΠΔ 28/2015 και λοιπές βασικές διατάξεις της εσωτερικής μας νομοθεσίας, αλλά και σημαντικές σχετικές ρυθμίσεις της ευρωπαϊκής έννομης τάξης, ενώ ειδικότερες διατάξεις καθώς και ειδικές βιβλιογραφικές παραπομπές, μνημονεύονται στις επί μέρους ενότητες. Το έργο συνοδεύεται από χρήσιμο συνοπτικό αλφαβητικό ευρετήριο.