Σαραντάπορο, Κιλκίς, Λαχανάς Οι πρώτες μας νίκες

Βάσιμα θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι οι νικηφόροι Βαλκανικοί πόλεμοι δεν ήταν παρά μια υγιής αντίδραση στο πανελλήνιο όνειδος το οποίο προκάλεσε η ήττα του '97. Προϋπόθεση για τις ελληνικές νίκες κατά τους εν λόγω πολέμους αποτέλεσε και η κτηθείσα πείρα κατά τη διάρκεια και της άλλης εθνικής έγερσης, εκείνης του «Μακεδονικού Αγώνα». Τότε μάλιστα για πρώτη φορά, Έλληνες στρατιωτικοί είχαν την εμπειρία να γνωρίσουν από κοντά τη γη της Μακεδονίας, τη γη που έπειτα από λίγα χρόνια θα καλούνταν οι ίδιοι να απελευθερώσουν. Καθοριστικότατη όμως ήταν και η συνεισφορά για τις νίκες μας στον πόλεμο του 1912-13 και της επανάστασης του 1909 στο Γουδί. Και αυτό γιατί ένα από τα αιτήματα που διετύπωσαν οι επαναστατημένες στρατιωτικές μονάδες στο Γουδί ήταν και ο εκσυγχρονισμός του στρατού και του στόλου, ενώ ως άλλο ζωογόνο αποτέλεσμα της επανάστασης εκείνης λειτούργησε και η έλευση στον ελληνικό χώρο του Ελευθερίου Βενιζέλου. [...]

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Το εν λόγω πόνημα, όπως διαβάζουμε, αποτελεί πρωτίστως μια προσπάθεια ιστορικής προσέγγισης και παρουσίασης της μάχης του Σαρανταπόρου που διεξήχθη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων κατά τις πρώτες μέρες του Α' Βαλκανικού Πολέμου, καθώς και της μάχης Κιλκίς - Λαχανά που διεξήχθη μεταξύ των πρώην συμμάχων Ελλήνων και Βουλγάρων και με την οποία μάχη άρχισε κυρίως ο Β' Βαλκανικός Πόλεμος. Οι μάχες αυτές δεν είναι αποκομμένες από το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο γεννήθηκαν. Γίνεται σύντομη αναφορά στη δημιουργία της συμμαχίας των βαλκανικών κρατών, τα οποία πρωταγωνίστησαν στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο, και στα γεγονότα που οδήγησαν στο Β' Βαλκανικό Πόλεμο. Το κύριο βάρος πέφτει στην τεκμηριωμένη και αντικειμενική ανασύνθεση γεγονότων στρατιωτικού χαρακτήρα, ενώ κρατούνται αποστάσεις «από την ανάλυση πολιτικών και διπλωματικών διεργασιών που εξελίσσονταν παράλληλα προς τις αναφερόμενες μάχες». Κυρίαρχη θέση στην εξιστόρηση του συγγραφέα έχει η παράθεση ενδεικτικών και συχνά ελκυστικών λεπτομερειών. Και εξηγεί το γιατί: «Με βάση την αντίληψη ότι οι αναφορές σε τέτοιου είδους ενδεικτικές λεπτομέρειες είναι εκείνες που δημιουργούν, κατά τη γνώμη μας, πρόσθετο ενδιαφέρον σε ιστορικού τύπου περιγραφές, αλλά κι επιπλέον προσφέρουν χρήσιμα ιστορικά διδάγματα». Δεν ήθελε να αντιμετωπίσει την Ιστορία με τρόπο ψυχρό, ούτε να παραθέσει δεδομένα της αριθμητικής καμώματα. Η περιπέτεια και η δράση ζητούν ρόλο πρωταγωνιστικό στα πρόσωπα ορισμένων ηρώων αγνώστων, τέκνα της συγκυρίας και της υπέρβασής της. Ιδού πώς δικαιολογεί την επιλογή του αυτή: «Πρέπει να συνειδητοποιηθεί ότι σε κρίσιμες εθνικές περιστάσεις πολύ καθοριστικότερος ίσως είναι ο ρόλος του ανώνυμου χαμηλόβαθμου ή του απλού μαχητή. Και τούτο, γιατί αυτός είναι εκείνος που πάντα μετουσιώνει τις εντολές των μεγαλόσχημων σε πράξη. Αλλά και αυτός θα είναι πάντα εκείνος που θα υφίσταται τις αρνητικές επιπτώσεις άκαιρων διαταγών των ανωτέρων του». Προλογίζουν οι Στυλιανός Παπαθεμελής, Ιωάννης Βερυβάκης, Στυλιανός Παπαδόπουλος.



ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 24/01/2003