Το πάτημα του Έλληνα

«Το κρύο είναι τσουχτερό αυτό το χειμωνιάτικο απόγευμα. Τα δυο αδέρφια χώνονται μέσα στα χοντρά πανωφόρια τους και βγαίνουν στα σοκάκια της Τρίγλιας. Η Κατερίνα ακολουθεί το Χρυσόστομο χωρίς να κάνει άλλες ερωτήσεις. Μέσα της τον καταλαβαίνει. Δεν μπορεί να το εξηγήσει, αλλά ο Χρυσόστομος δε μοιάζει με κανέναν τους. Είναι παιδί - τι παιδί, άντρας πια - που ξέρει τι θέλει. Λες και το ήξερε από την ώρα που γεννήθηκε. Και στα παιδικά παιχνίδια τους και στην τρέλα και στις αταξίες πρώτος ήταν, αλλά πώς γινότανε κι ο λόγος του, η στάση του είχανε άλλη βαρύτητα. Διάβαζε κι ήτανε καλός μαθητής. Αλλά κι άλλοι είναι καλοί μαθητές. Αλλά ο Χρυσόστομος είχε μια διαφορά. Μάθαινε για να απαντήσει στα ερωτήματά του. Μάθαινε για εκείνον. Σκασίλα του, σκεφτόταν η Κατερίνα, για το δάσκαλο και τις εξετάσεις. Μελετούσε για να απαντήσει σε κάτι δικό του…»
Και το ερώτημα που θέτει τώρα ο Χρυσόστομος στην Κατερίνα αντηχεί σ’ όλο τον Πόντο και στη Μικρά Ασία: Έχει κάποιο νόημα η θυσία σήμερα; Υπάρχει μια ιδέα που να αξίζει την ίδια σου τη ζωή;
Και με το κύμα του χρόνου, το ερώτημά του φτάνει ως τις μέρες μας…

Με φόντο την ιστορία του Ελληνισμού στα νεότερα χρόνια, η ζωή του Χρυσοστόμου Σμύρνης ξετυλίγεται σαν μια περιπέτεια. Μια περιπέτεια όπου ο ήρωας και ο Ελληνισμός μοιάζει να μην ξεχωρίζουν μεταξύ τους. Όταν ο άνθρωπος και η ιδέα γίνονται ένα, το ποτάμι της Ιστορίας σταματά. Έστω για μια στιγμή μονάχα. Κι ύστερα συνεχίζει ορμητικό. Μα υπάρχουν στιγμές που κρατούν μια αιωνιότητα.