Το εισοδικό της Αγίας Σοφίας

Η Αγία Σοφία αποτελεί μία εν τόπω και χρόνω συμπερίληψη όλης της ιστορίας της Ανατολικής Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και ενσωματώνει στη διαδρομή της όλον τον ιστορικό βίο, ειδικά της Κωνσταντινούπολης. Όλες οι μεγάλες και μικρές στιγμές, οι ένδοξες και οι άσημες, οι ιερές και οι επαίσχυντες, οι χαρμόσυνες και οι οδυνηρές, όλες που δομούν τον ιστορικό κορμό της Ρωμηοσύνης, είναι αναγραμμένες στον πρόλογο της Μεγάλης Εκκλησίας, άχρι καιρού συντάσσουν τη μυθιστορία της και ελέω Θεού κανοναρχούν τον επίλογό της. Είναι μία πορεία δεκαπέντε αιώνων συνυφασμένη με τα ανθρώπινα και μυρωμένη με τα θεϊκά, ζυμωμένη με πόνους και τραγουδισμένη με χαρές, πεσμένη με πάθη και αναστημένη με έλεος, στιγματισμένη με αίμα, αποπλυμένη με δάκρυα, «δια δόξης και ατιμίας»... Αυτή η πορεία διεμβολίζει τους χρόνους και ο απόηχός της αντηχεί και στον σημερινόν αιώνα, τον απατ-αιώνα, και εκκωφαντικά απηχεί τη βοή των μηνυμάτων της ιστορίας και των κυματισμών της.

Το βιβλίο είναι ένα βιωματικό και ιστορικό οδοιπορικό στο όλον της Αγίας Σοφίας, στα εσωτερικά και τα εξωτερικά σημαίνοντα και σημαινόμενα, στα φανερά και στα μυστικά της τέχνης της και της ομορφιάς της. Ο συγγραφέας διατρέχει την ιστορία της, από την πρώτη θεμελίωση μέχρι τη σημερινή της κατάσταση, με αναφορές, περιγραφές, διηγήσεις συμβάντων και συμβαινομένων, σχολιασμούς άλλοτε ρεαλιστικούς και άλλοτε υπαινικτικούς, αξιολογήσεις και επισημάνσεις, ξεδιπλώνοντας τον κόσμο της Αγιασοφιάς, έναν κόσμο-σημείο της παρουσίας του ιερού, κόσμο ζώντων και κεκοιμημένων που αποτύπωσαν την παρουσία τους στους τοίχους και τα πατώματα, στους διαδρόμους και τα ανώγεια, στα ψηφιδωτά και στις τοιχογραφίες, αφήνοντας ίχνη λατρείας και προσκύνησης. Το βιβλίο περιέχει 125 εικόνες και 17 σχεδιαγράμματα που επιτρέπουν να έχουμε μια λεπτομερή εποπτεία, κατά το δυνατόν, της περιήγησης που μας προσφέρει ο συγγραφέας.

***
Μια τετράχρωμη σκληρόδετη πολυτελής έκδοση με πληθώρα εικόνων και πινάκων, που παρουσιάζει ο Χριστόφορος Δ. Σωφρονίου, Άρχων Υπομνηματογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας.

Ο ίδιος τονίζει στον Πρόλογό του:
«Κίνησα να συνάξω ιστορικά και κτητορικά, δόξες και θριάμβους, τεχνικά και καλλιτεχνικά, θρύλους και θαύματα, γνώσεις, μνήμες και γνώμες, μέτρα και χρόνους, για την Αγία του Θεού Σοφία, για το κτίσμα που ουράνωσε την Πόλη, αλλά και πάθη και πληγές και βάσανα, όσα ως ρομφαία διήλθαν την καρδιά της Ρωμηοσύνης που έκπαλαι πάλλει εκεί. Καμία φιλοδοξία δεν με προτρέπει προς έργο επιστημονικό η συγγραφή ακριβούς ιστορικής και καλλιτεχνικής αρτιότητας. Επιθυμώ να καταγράψω, ερανισμένα από κάθε προσιτή σε μένα πηγή, όσα θα θέλξουν και θα γοητεύσουν και σε προσκύνημα στην Αγία Σοφία θα ερεθίσουν τους μελλοντικούς αναγνώστες, που ούτως η άλλως θα είναι οι επιλεγμένοι και διαλεχτοί φίλοι και ομόφρονες και συμπορευτές μου μέχρι σήμερα, στους δρόμους της πίστης, της τέχνης, του ονείρου και της ελπίδας. Κρατώ για μένα το δικαίωμα να επιλέξω με δικά μου κριτήρια για λογαριασμό τους, όσα από τον τεράστιο διαθέσιμο όγκο γνώσεων, αναφορών και μελετών, εισηγήσεων και υποθέσεων περί την Αγιασοφιά, προσφέρονται στη διεθνή και εντόπια γραμματεία, αλλά και στη δημώδη μας παράδοση, και να προκρίνω προς παρουσίαση και εγκάρδια προσφορά μέσω τούτου του πονήματος. Ελπίζω να τους εκπλήξω ευχάριστα, όταν θα διαπιστώσουν ότι στην Αγιασοφιά –στο κτίσμα και στην ιδέα, στο σχήμα και στο πνεύμα της–συμποσούνται όλα όσα μας χαρακτηρίζουν συμπορευτές».