Ο Αντισημιτισμός

ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΥΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ του 19ου αιώνα η λέξη «αντισημιτισμός», στις περισσότερες χώρες της Δύσης, χρησιμοποιείται ως γενικός όρος που χαρακτηρίζει το σύνολο των αφηγήσεων, αναπαραστάσεων, δοξασιών, πρακτικών και θεσμικών μορφωμάτων των οποίων οι ιστορικές εκφάνσεις διακρίνονται από μια εχθρική στάση απέναντι στους Εβραίους, στις θρησκευτικές πεποιθήσεις τους και στον τρόπο ζωής τους. Η εχθρότητα αυτή εκφράζεται κοινωνικά με διακρίσεις και διωγμούς που έχουν σκοπό τη διαπόμπευση ή τον εκφοβισμό των Εβραίων, προκειμένου να απομονωθούν η να εκδιωχθούν από έναν τόπο, και παίρνει διάφορες μορφές ως προς την ένταση, την ορατότητα στην κοινωνία και την ιδεολογική αποδοχή της. Συνήθως η εχθρότητα αυτή, στα άτομα που την εκφράζουν έμπρακτα, είναι ανάμεικτη με συναισθήματα φόβου η δυσπιστίας, μίσους, περιφρόνησης η αγανάκτησης, εμφανιζόμενα σε διαφορετικές αναλογίες.
Τα αντιεβραϊκά ιδεολογήματα αλλάζουν μορφή περνώντας από το ένα έθνος στο άλλο, από το ένα κοινωνικό η πολιτιστικό σύνολο στο άλλο. Σε αντίθεση με την κοινώς εννοούμενη σημασία του όρου, ο «αντισημιτισμός» είναι ένα φαινόμενο σύνθετο, πολυδιάστατο, πολυπαραγοντικό, ετερογενές και σε διαρκή εξέλιξη.
Ο τόμος αυτός παρουσιάζει ένα πλήρες και αποτελεσματικό πανόραμα, τεκμηριωμένο με επιχειρήματα, μιας έννοιας, δυστυχώς, περισσότερο επίκαιρης από ποτέ. Ο Πιέρ-Αντρέ Ταγκιέφ εξετάζει όλες τις εβραιοφοβίες για να δείξει πως βασίζονται σε εκ των υστέρων εξορθολογισμούς που έχουν στόχο τους να νομιμοποιήσουν αδικαιολόγητα μίση, φόβους και πάθη.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Αυτό που έχει επικρατήσει, γενικά και εσφαλμένα, να ονομάζουμε « αντισημιτισμό» η «ιουδαιοφοβία» θα μπορούσε πιο απλά να οριστεί, υπό την οπτική των θυμάτων, ως το σύνολο των βιαιοπραγιών που υπέστησαν οι Εβραίοι στη διάρκεια της ιστορίας τους, λαμβάνοντας υπ’ όψιν όχι μόνο τη φυσική βία αλλά και τη συμβολική. Η ύπαρξη θυμάτων μεταξύ των Εβραίων, όμως, προϋποθέτει και την ύπαρξη εχθρών, των «δημίων», που οι προθέσεις και οι ενέργειές τους, το ίδιο άστοχα, μπορούν να χαρακτηριστούν «αντισημιτικές» – ο χαρακτηρισμός είναι άστοχος γιατί τα θύματα των «αντισημιτών» δεν είναι, γενικά, οι «Σημίτες» αλλά οι «Εβραίοι».


Για τους περισσότερους Γερμανούς και Αυστριακούς ρατσιστές, αυτό που έμοιαζε να αποτελεί το ανησυχητικότερο και απειλητικότερο στοιχείο των Εβραίων πλέον δεν ήταν οι διαφορές αλλά οι ομοιότητες. [...] Στον πυρήνα του σύγχρονου θρησκευτικού αντιιουδαϊσμού και του πολιτικού αντισημιτισμού βρίσκουμε έναν φόβο βαθύτερο από το φόβο του άλλου: το φόβο του ομοίου.