Οι φόβοι των παιδιών

Η ανθρώπινη ύπαρξη, όπως και τα άλλα είδη, είναι «προγραμματισμένη» να αντιδρά σε ορισμένα ερεθίσματα και καταστάσεις με ανησυχία και φόβο. Ο φόβος είναι μια φυσική αντίδραση του ανθρώπου απέναντι σε κάποιον υπαρκτό κίνδυνο ή απειλή. Η ικανότητα να βιώνουμε μικρές δόσεις φόβου μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα χρήσιμη και έχει επιβιωτική αξία, αφού οδηγεί το άτομο σε άμεση δράση για την αντιμετώπιση μιας απειλής και το βοηθά να επαγρυπνεί σε δύσκολες καταστάσεις.

Οι παιδικοί φόβοι, που θα περιγράψουμε σε αυτό το βιβλίο, δεν είναι εξ ολοκλήρου αρνητικοί, δε σχετίζονται άμεσα με την προσωπικότητα και την ιδιοσυγκρασία του παιδιού, ούτε με την παθολογία. Πολλές φορές οι εμπειρίες απειλητικών καταστάσεων έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση ενός υγιούς σεβασμού του ανθρώπου προς το συναίσθημα του φόβου, γεγονός που βοηθάει στην επιβίωσή του. Στα πρώτα χρόνια της ζωής του κάθε παιδί γνωρίζει φόβους, που θα ξεπεραστούν με τον καιρό, αρκεί να επιτραπεί από τους σημαντικούς ενήλικες να εκδηλωθούν ανοιχτά. Είναι εξαιρετικά σημαντικό βήμα η βοήθεια των ενηλίκων στo παιδί προκειμένου να προσδιορίσει και να εκφράσει λεκτικά το φόβο του, μεταβάλλοντας το άμορφο και επώδυνο αυτό συναίσθημα σε κάτι συγκεκριμένο, που έχει υπόσταση και όρια, και που αποτελεί φυσικό κομμάτι της καθημερινής ζωής. Τα παιδιά υποφέρουν από φόβους, ακριβώς όπως οι μεγάλοι, μόνο που τα παιδιά βιώνουν ακόμη πιο σαρωτικούς φόβους και δεν έχουν τη δυνατότητα να τους εκφράσουν με λόγια. Μελέτες έχουν δείξει ότι αυτή ακριβώς η πράξη χαρακτηρισμού του φόβου έχει ηρεμιστικό αποτέλεσμα στο νευρικό σύστημα και βοηθά το παιδί να ανακάμψει ταχύτερα από επεισόδια που το φοβίζουν. Στην αντίθετη περίπτωση οι φόβοι οξύνονται φτάνοντας στο σημείο να μεταμορφωθούν σε αληθινή διαταραχή.

Μια ερώτηση, λοιπόν, που τίθεται συχνά από γονείς είναι εάν μια ιδιαίτερη φοβική εκδήλωση είναι στην πραγματικότητα φοβία ή πρόκειται για αρχαϊκό φόβο, έναν από τους συχνούς παροδικούς φόβους της παιδικής ηλικίας…