Σπουδή στον ύστερο νεοπλατωνισμό

Ο Πρόκλος και ο Δαμάσκιος ορίζουν την επεξεργασία του συνόλου των θεμάτων τους υπό την προϋπόθεση ότι η ανώτατη οντολογική πραγματικότητα, το Εν -και, πιο ακραία για τον δεύτερο, το Άρρητον-, εκδηλώνεται παραγωγικά, έως και τις έσχατες εκφάνσεις του υπαρκτού, την ύλη. Καταθέτουν έτσι στο οντολογικό χρηματιστήριο έναν αδιαπραγμάτευτο μονισμό. Το έργο τους είναι γιγάντιο και η συμβολή τους στην ερμηνεία της ελληνικής σκέψης ευρίσκεται έξω από κάθε αμφισβήτηση. Περιγράφουν όμως έναν κόσμο που παρέρχεται. Και οι δύο εκφράζουν την εναγώνια προσπάθεια ενός στοχασμού και ενός τρόπου ζωής να καταστήσουν πειστικό τον λόγο τους σε έναν κόσμο που έχει συγκροτηθεί όμως με διαφορετικά, από τα οικεία τους, πρότυπα ζωής.
Το ότι χρησιμοποιούν πολυδαίδαλα φιλοσοφικά και θεολογικά σχήματα, καθώς και μακροσκελείς συλλογισμούς, θα μπορούσε να ερμηνευθεί σε κάποιο, έστω ελάχιστο, βαθμό και από τις ανωτέρω σκοποθεσίες. Προσπάθησαν πάντως και οι δύο με ένα ανυπέρβλητο πνευματικό και συγγραφικό άθλημα να δικαιώσουν στη συνείδηση των ανθρώπων μία παράδοση, η οποία διαπίστωνε όμως καθημερινά ότι απομακρύνεται από το ιστορικό, το κοινωνικό και το πολιτικό προσκήνιο. Και βίωναν, αν επιτρέπεται ο όρος, μία τραγωδία. Ωστόσο, ανέδειξαν μία παράμετρο ιστορικώς καίρια: η Αθήνα συνιστά τον οντολογικό τόπο του φιλοσοφείν, την απαράμιλλη έδρα των συλλογιστικών αγωνισμάτων, έστω και των ατελέσφορων...