Σε καμπή της ιστορίας

Όσοι από εμάς παρακολουθήσαμε μόλις τελείωσε ο μεγάλος πόλεμος, τον ευρωπαϊκό στοχασμό στα νέα τότε φανερώματά του, θαρρώ πως απομένουμε με τη σφραγίδα του εντυπωμένη στο λογισμό μας, στη συνείδηση που έχουμε του κόσμου. Όμως η πρόταση τούτη βλέπω αμέσως πως χρειάζεται αποσαφήνιση. Πρέπει να διατυπωθεί έτσι: Εμείς όσοι, όχι από συμβατική ή επαγγελματική περιέργεια, όχι από φιλοδοξία για ενημέρωση, αλλά από εσωτερική και ιστορική ανάγκη, παρακολουθήσαμε... Στην επανασύνδεσή μας με την ευρωπαϊκή σκέψη, ύστερα από το τρομερό χάσμα που άνοιξε ο σεισμός, μας έσπρωχνε ο κόμπος από ερωτήματα, αγωνία, δίψα, που είχε πήξει μέσα στο λαιμό μας. Δεν γυρεύαμε απαντήσεις -τώρα μου φαίνεται να το ξεκαθαρίζω αυτό-: γυρεύαμε μιαν ομόλογη με τα σκοτεινά, μέσα μας, αιτήματα, διατύπωση, μιαν έκφραση επάξια, που και μόνη της, με την ευγλωτία της , με την ευστοχία της, να τα δικαιώνει. Απαντήσεις, οι πιο συνειδητοί από εμάς, ξέραμε πως δε υπάρχουν στον κόσμο. Η ζωή του ανθρώπου είναι ερώτημα αναπάντητο. Συμπέρασμα: η βασιλεία των μεγάλων φιλοσοφικών συστημάτων είχε πια περάσει.[...]
(Απόσπασμα από το βιβλίο)