Ο Βέλμος και οι εκθέσεις στο άσυλον τέχνης

“Κι όμως υπάρχει εφτυχία στη ζωή, αφού υπάρχει ζωή· αφούχετε στα χέρια τ’ όπλο που σας έδωσε η ίδια η φύση, την τέχνη, που πρώτο απ’ όλα διδάσκει την αγάπη”. (Νίκος Βέλμος, 1890-1930)
Η μελέτη αυτή παρουσιάζει το πρωτοποριακό Άσυλον Τέχνης, που ίδρυσε ο πολυσχιδής και ανατρεπτικός Νίκος Βέλμος στο σπίτι του, στην οδό Νικοδήμου 21, στην αθηναϊκή Πλάκα, το οποίο λειτούργησε από το 1928 έως το 1939, εκπέμποντας έναν επαναστατικό άνεμο στο πνευματικό και καλλιτεχνικό γίγνεσθαι της εποχής.
Σε ποιο ιστορικό συγκείμενο ο Βέλμος ανοίγει τη δική του αίθουσα τέχνης; Τι σήμαινε η απόρριψη της “φωτογραφικότητας” και ποιες ακόμη πεποιθήσεις καθοδήγησαν τη δράση του; Πώς έβλεπαν οι σύγχρονοί του τις εκθέσεις που οργάνωνε; Πόσο κατάφερε με τις ιδέες του να αλλάξει κάτι στην ιστορία της νεοελληνικής τέχνης;
Για πρώτη φορά γίνεται μια λεπτομερής καταγραφή στοιχείων, μέσα από έρευνα κυρίως στον μεσοπολεμικό Τύπο, που τεκμηριώνουν τη δράση του Ασύλου Τέχνης, και μας επιτρέπουν να μπούμε αμεσότερα στο κλίμα και στο όραμα των εκθέσεων που οργανώθηκαν στο εν λόγω καλλιτεχνικό καταφύγιο.
Μετά από αρκετές δεκαετίες λήθης, μόλις τα τελευταία χρόνια αναδύεται ένα ζωηρό ενδιαφέρον για τις βελμικές ημέρες και έργα. Ίσως επειδή η εν εξελίξει οικονομική, κοινωνική και αξιακή κρίση του 21ου αιώνα γεννά την ανάγκη επανεκτίμησης άλλων εποχών, αναζητώντας παρηγοριά μέσα στην ιστορία.

Πρόλογος
Ένας πολυτάλαντος αλήτης
Τα πρώτα χρόνια – Από την αλητεία στο θέατρο
Λογοτεχνικά βήματα
Το Φραγκέλιο και τα Φύλλα Τέχνης
Άλλες όψεις του Βέλμου
Ένας απρόσμενος θάνατος
Αντιλήψεις περί τέχνης και καλλιτεχνικές εκθέσεις
Ο Βέλμος περί τέχνης
Καλλιτεχνικές εκθέσεις και αίθουσες
Το Άσυλον Τέχνης
Έκθεση Γιαννούλη Χαλεπά
Έκθεση Ασπούδαχτων Καλλιτεχνών
Έκθεση σατιρικών πορτρέτων του αρχιτέκτονα Χ. και Έκθεση του παλαιού ζωγράφου Χαράλαμπου Παχύ
Έκθεση έργων Δ. Γαλάνη και Έκθεση γελοιογραφιών Γιόχαν Ρωμανού με θέμα τον Γαλάνη και το έργο του
Έκθεση προπλασμάτων νεοαττικής μνημειακής γλυπτικής του Ευάγγελου Βρεττού βασισμένη σε σχέδια Γ. Ρωμανού
Έκθεση ζωγραφικής Ναυσικάς Γεωργιάδη και έργων αγγειοπλαστικής Γιάννη Τσαρούχη
Έκθεση για την Παληά Αθήνα
Έκθεση αφιερωμένη στον Θεοτοκόπουλο
Έκθεση για το θέατρο του Σαίξπηρ, για την ανέγερση μνημείου Θωμά Οικονόμου
Έκθεση Ελλάς ή “Εθνική Έκθεση”
Αντί επιλόγου
Πηγές – Βιβλιογραφία