Η Μουμού

Η χήρα αριστοκράτισσα, με το πολυάριθμο υπηρετικό προσωπικό, που μοιάζει σαν δυο σταγόνες νερό με την τρομερή μητέρα του Τουργκένιεφ, είναι μια μυγιάγγιχτη όσο και αυταρχική γριά που αποφασίζει για τα πάντα, ακόμη και για το ποιόν θα παντρευτούν οι υπηρέτες της. Ο κωφάλαλος υπηρέτης της -προσωποποίηση της τάξης των μουζίκων, που είναι κατάλληλη για να κάνει όλες τις δουλειές αλλά δεν έχει δυνατότητα λόγου- αγαπάει μια κοπέλα αλλά η κυρά του αποφασίζει να την παντρέψει με άλλον, και ύστερα αφοσιώνεται σε ένα μικρό θηλυκό σκυλάκι τη Μουμού...

Την Μουμού ο Τουργκένιεφ την έγραψε το 1852 στη φυλακή όπου βρέθηκε λόγω της δημοσίευσης ενός άρθρου του με αφορμή το θάνατο του Γκόγκολ. Δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο του 1854, και στον λογοκριτή που την άφησε να περάσει απαγγέλθηκε κατηγορία. Δύο χρόνια αργότερα ο ίδιος ο Γκοντσάροφ δεν τόλμησε να επιτρέψει την αναδημοσίευσή της..
Η καρδιά όμως του αναγνώστη χτυπά μαζί μ’ αυτή του καταπιεσμένου χωρικού. Το σύντομο γάβγισμα της φτωχής Μουμού αναγγέλει με τη λυρικότητά του την αναπόφευκτη ανάγκη για τον επανακαθορισμό των σχέσεων ανάμεσα στους δουλοπάροικους και τους αφέντες.