Η ανταπεργία στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης

Μετά την πανηγυρική διάψευση της προσδοκίας ότι ο τερματισμός του τρίτου μνημονίου θα συνοδεύεται από την αποκατάσταση της επεκτασιμότητας των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και της αρχής της εύνοιας σε περίπτωση συρροής κλαδικής και επιχειρησιακής ΣΣΕ, άρχισε και η αποδόμηση του συνδικαλιστικού νόμου στο σκληρό του πυρήνα, δηλ. στο δίκαιο του εργασιακού αγώνα. Στο στόχαστρο βρέθηκαν τόσο η ανταπεργία όσο και η απεργία. Και η μεν απορρυθμιστική επίθεση κατά της ήδη νομολογιακά βαρύτατα τραυματισμένης απεργίας επί του παρόντος αφορά το κρίσιμο, δεδομένων των πραγματικών συνθηκών λειτουργίας του συνδικαλιστικού κινήματος, επίπεδο συγκρότησης της απαιτούμενης για την κήρυξη απεργίας από τα πρωτοβάθμια συνδικάτα απαρτίας (50% των οικονομικά τακτοποιημένων μελών). Η δε ανταπεργία φαίνεται να απέφυγε προς το παρόν τον κίνδυνο επανανομιμοποίησης. Τούτο δε καθώς η περιβόητη «επιτροπή σοφών» θεώρησε ότι η ισχύουσα απαγόρευση της ανταπεργίας έχει εντόνως σχετικοποιηθεί, αν όχι ανατραπεί, από την κρατούσα στη νομολογία ερμηνεία της ΑΚ 656, που απαλλάσσει τον εργοδότη από τον κίνδυνο μισθού έναντι των ικανών και πρόθυμων να εργαστούν μη απεργών, δηλ. την αναγνώριση ενός λειτουργικού υποκατάστατου της ανταπεργίας. Η ανακίνηση της προβληματικής της ανταπεργίας και ο ελλοχεύων κίνδυνος, μερικής ή ολικής, επιστροφής στο σύστημα του Ν. 330/1976, ιδίως δε η διαχρονική σημασία της στηρίξασας την απαγόρευση της ανταπεργίας επιχειρηματολογίας, έδωσαν στον συγγραφέα το έναυσμα της παρούσας έκδοσης. Σημειωτέον ότι ήδη με το άρθρο 20 του ν. 4472/2017 πραγματοποιήθηκε το πρώτο βήμα νομοθετικής υπονόμευσης της ισχύουσας απαγόρευσης. Το εν λόγω βιβλίο περιλαμβάνει άρθρα, μελέτες και δημοσιεύματα που πραγματεύονται και ερευνούν την ανταπεργία ως «δικαίωμα του εργοδότη» από το 1976 μέχρι σήμερα. Στο πρώτο μέρος ερευνώνται ζητήματα, που συνδέονται με την αναγνώριση της ανταπεργίας από τον. 330/1976 (άρθρο 32 παρ. 3) και την ερμηνεία της επίμαχης ρύθμισης (συνταγματικότητα, ισότητα όπλων, αμυντική ανταπεργία, νομική ενέργεια, αποδέκτες, σχέση ΑΚ 656 και ανταπεργία). Στο δεύτερο μέρος περιλαμβάνονται αναλύσεις που αφορούν στην ερμηνεία και εφαρμογή του Ν. 1264/1982 (άρθρο 22 παρ. 2), ο οποίος απαγόρευσε ολοσχερώς την ανταπεργία. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην άσκηση κριτικής στην κρατούσα νομολογία αναφορικά με την ερμηνεία της ΑΚ 656, που οδηγεί στην καταστρατήγηση της απαγόρευσης. Το μέρος αυτό ολοκληρώνεται με σκέψεις που προκλήθηκαν από το γενικότερο, μνημονιακό και όχι μόνον, κλίμα αμφισβήτησης της ισχύουσας απαγόρευσης και τη νομοθετική αποτύπωσή του (Ν. 4472/2017). Τέλος, εν είδει επιμέτρου παρατίθεται η συμβολή μου στο βιβλίο Saecker (Hrsg, Kollektives Arbeitsrecht case by case, 2006, με το άκρως επίκαιρο ζήτημα της σχέσης της ανταπεργίας με την απεργία στα ευπαθή σημεία (Schwerpunktstreik).