Το εργατικό δίκαιο στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση

Η βιομηχανική επανάσταση που άρχισε στο τέλος του 18ου αιώνα στην Αγγλία και επεκτάθηκε ταχύτατα στην υπόλοιπη Ευρώπη, συνδέθηκε ιστορικά με τη μετάβαση από το φεουδαρχικό σύστημα στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και εγγενώς με τη μισθωτή εργασία, επέφερε ραγδαίες μεταβολές στην παραγωγική διαδικασία. Αλματώδης αύξηση της παραγωγικότητας και της δυναμικής της κεφαλαιακής συσσώρευσης, σε συνδυασμό με την υπερεκμετάλλευση της εργατικής δύναμης, ήταν τα βασικά χαρακτηριστικά της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης που στηρίχθηκε στον ατμό. Η εγγενής στον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής τάση για αύξηση της παραγωγικότητας σε βάρος του κόστους εργασίας διατρέχει έκτοτε τις διάφορες ιστορικές φάσεις της διαδικασίας εκβιομηχάνισης της παραγωγής. Η τάση αυτή απέκτησε ιδιαίτερη δυναμική κατά τη δεύτερη βιομηχανική επανάσταση που άρχισε στο τέλος του 19ου αιώνα και στηρίχθηκε βασικά στο μέγα επίτευγμα του ηλεκτρισμού. Κατά τη φάση αυτή η Γερμανία απέσπασε την πρωτοκαθεδρία από την Αγγλία. Ωστόσο η εξελικτική πορεία του εξορθολογισμού της παραγωγής και εκτίναξης της παραγωγικότητας και της κεφαλαιακής συσσώρευσης κορυφώθηκε μέσω της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης που στηρίχθηκε στην πληροφορική τεχνολογία και στην τηλεματική. Πρόκειται για την περίφημη ψηφιακή επανάσταση που μετέβαλε άρδην τις οικονομικές, τις εργασιακές, τις κοινωνικές και τις πολιτισμικές σχέσεις.