Το αμάρτημα της Εύας

Η Εύα —μια ανήσυχη φοιτήτρια του τμήματος πλατωνικής φυσικής του πανεπιστημίου των καθαρών επιστημών (οι ονομασίες δικές της)— καταλαμβάνεται κάποια στιγμή από την «αμαρτωλή» περιέργεια του πραγματικού κόσμου και αποφασίζει να δραπετεύσει για λίγο από τα υψίπεδα της καθαρής θεωρίας, στα οποία κινείται η σχολή της, και να αφήσει την περιέργειά της να την οδηγήσει. Και ξεκινά τις αναζητήσεις της από τον έναστρο ουρανό. Θέλει ν’αφεθεί στην παράξενη έλξη που αισθάνονταν πάντα οι άνθρωποι γι’αυτόν και υπήρξε η κινητήρια δύναμη για να γεννηθεί η ιδέα της νομοκρατούμενης φύσης πρώτ’ απ’ όλα και η ίδια η επιστήμη στη συνέχεια.

Τούτο το βιβλίο δεν είναι παρά η ιστορία της Εύας και τριών φίλων-συμφοιτητών της που μοιράζονται τους προβληματισμούς της και πραγματοποιούν μαζί της ένα εξερευνητικό ταξίδι στον έναστρο ουρανό με μόνο εφόδιο στις αποσκευές τους τη στοιχειώδη λυκειακή μηχανική και οδηγό τα ερωτήματα που οι ίδιοι θέτουν στη διαδρομή.

Στη μάθηση —όπως και στην επιστήμη— πιο σπουδαίες είναι οι ερωτήσεις, όχι οι απαντήσεις: αυτό θα είναι το αγαπημένο τους σύνθημα στην πορεία. Το «δαγκωμένο μήλο που πέφτει» —το βιβλικό μήλο και το μήλο του Νεύτωνα μαζί— είναι το σκίτσο που θα εμπνευστεί η Εύα για να συμβολίσει το μόνο αυθεντικό κίνητρο της επιστήμης και της μάθησης: την έμφυτη περιέργεια του είδους μας για τον κόσμο. Για την Εύα, συμβολίζει επίσης το δημιουργικό σχολείο στο οποίο ονειρεύεται κάποτε να διδάξει.

Γραμμένο —στο μεγαλύτερο μέρος του— σε διαλογική μορφή, το βιβλίο απευθύνεται σε ανήσυχους εκπαιδευτικούς, σε πολίτες με γνήσιο ενδιαφέρον για την επιστήμη και, βέβαια, σε μαθητές ή φοιτητές που ασφυκτιούν —όπως κι οι ήρωες του βιβλίου— μέσα στη στειρότητα του τρόπου διδασκαλίας της επιστήμης στη χώρα μας.

Τα βασικά μέρη του βιβλίου είναι: • Από τη Γη στον ουρανό: Το ξεκίνημα • Η κίνηση των πλανητών: «Το πλαίσιο της παγκόσμιας νομοτέλειας» • Ο μεγάλος κόσμος εκεί έξω: Διάσημοι αστερισμοί, άστρα γίγαντες, άλλοι «κόσμοι» • Μαύρες τρύπες: Η σκοτεινή πλευρά της βαρύτητας • Από τον ουρανό στη Γη: Η επιστροφή • Επίμετρο: Οι νόμοι πάνω από τους νόμους: Το Σύνταγμα της Φυσικής • Παράρτημα: Ενέργεια και Στροφορμή: Μια «σχολική» εισαγωγή σε δύο βασικές έννοιες.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Για το βιβλίο
Ευχαριστίες

ΜΕΡΟΣ Α. Από τη Γη στον ουρανό: Το ξεκίνημα

Άστρα: Πόσο μακριά είναι αυτά που βλέπουμε;
Πλανήτες: Πώς τους διακρίνουμε στον ουρανό;
Η πρώτη πρόβλεψη: Τι ώρα θα ανατείλει αύριο ο Δίας;

ΜΕΡΟΣ Β. Η κίνηση των πλανητών: «Το πλαίσιο της παγκόσμιας νομοτέλειας»

Κάτω οι ελλείψεις! ― Ζήτω οι κύκλοι! Οι νόμοι του Kepler πάνε σχολείο
Πρόβλεψη #1: Πότε ο Αποσπερίτης θα γίνει Αυγερινός;
Πρόβλεψη #2: Πότε ο Άρης θα είναι πάλι «στις καλές του»;
Μια μάχη για τα πρωτεία: Μπορεί ο Άρης να νικήσει τον Δία;
Το τέλος της αθωότητας: Το πρόβλημα του Αποσπερίτη ξανά

ΜΕΡΟΣ Γ. Ο μεγάλος κόσμος εκεί έξω: Διάσημοι αστερισμοί, άστρα γίγαντες, άλλοι «κόσμοι»

Οι κόκκινοι γίγαντες στους αστερισμούς του Σκορπιού και του Ωρίωνα: Πόσο μεγάλοι είναι; Γιατί μεγάλωσαν γερνώντας;
Ο γαλαξίας της Ανδρομέδας στον αστερισμό του Πήγασου: Πόσο μακριά είναι; Γιατί το φως του δεν λαμπυρίζει;
Ένας γίγαντας, που δεν είναι κόκκινος, στον αστερισμό του Κύκνου: Μπορεί να είναι τόσο μακριά όσο λέγεται;

ΜΕΡΟΣ Δ. Μαύρες τρύπες: Η σκοτεινή πλευρά της βαρύτητας

Νεκρά άστρα: Υπάρχουν τελικά μαύρες τρύπες; Ο «μαύρος κύκνος» και το στοίχημα που έχασε ο Hawking
Πόσο μεγάλη μπορεί να είναι μια μαύρη τρύπα; Υπάρχουν μαύρες τρύπες… τέρατα;
Ποιες είναι πιο επικίνδυνες; Οι μεγάλες ή οι μικρές μαύρες τρύπες;

ΜΕΡΟΣ Ε. Από τον ουρανό στη Γη: Η επιστροφή

Τ’ άστρα του Βοριά ― Ο πολικός και οι 4 εποχές στη Γη: Έχουν σχέση;
Ο γαλαξίας μας ― Πόσο μεγάλος είναι; Μπορούμε να «μετρήσουμε» τα άστρα του;
Αστρική βαρύτητα και ανθρώπινη ελαφρότητα: Ποια είναι μεγαλύτερη;
Το λεωφορείο-Γη: Γιατί δεν το χάνουμε ποτέ; Εκεί απ’ όπου όλα ξεκίνησαν

ΕΠΙΜΕΤΡΟ: Οι νόμοι πάνω από τους νόμους: Το Σύνταγμα της Φυσικής ― Οι μεγάλες γενικές ιδέες

Η πλατωνική φυσική… επιστρέφει
Το Σύνταγμα της Φυσικής Ι: Οι μεγάλες αρχές διατήρησης
Το Σύνταγμα της Φυσικής ΙΙ: Ο νόμος του αντιστρόφου τετραγώνου
Από τον υλικό κόσμο στον «κόσμο των ιδεών»: Αλήθεια και ομορφιά

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Ενέργεια και Στροφορμή: Οι πρωταγωνιστές. Μια «σχολική» εισαγωγή στις βασικές έννοιες και ορισμούς

Ενέργεια
Στροφορμή

Βιβλιογραφία
Ευρετήριο όρων
Ευρετήριο εκπαιδευτικών θεμάτων και ιδεών
Βασικά δεδομένα για πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος