Ο Στάλιν ως θεωρητικός

Αυτό το κείμενο του Τρότσκι γράφτηκε το 1929. Είναι μια κριτική ανάλυση των αντιλήψεων του Ιωσήφ Στάλιν για την οικονομική πολιτική της νεαρής Σοβιετικής Ένωσης και παράλληλα θίγει και ορισμένα ζητήματα πολιτικής φύσεως. Ο Λέον Τρότσκι στο κείμενό του κάνει μια γενίκευση της οικονομικής εξέλιξης της νεαρής Σοβιετικής Ένωσης. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στην ανάλυση που κάνει ο Λέον Τρότσκι για τη γαιοπρόσοδο στον καπιταλισμό και τις συνθήκες της προλεταριακής δικτατορίας σε μια αγροτική και απομονωμένη χώρα. Η ανάλυση της πορείας και της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης είναι έργο τεράστιας σημασίας. Πριν από την οκτωβριανή επανάσταση και πριν από τον Καρλ Μαρξ ακόμη υπήρξαν προτάσεις για τη δημιουργία μιας αρίστης πολιτείας. Αν αφήσουμε κατά μέρος την ιστορικοπολιτική σκέψη των αρχαίων Ελλήνων, η οποία χρειάζεται ιδιαίτερη επεξεργασία, και οδηγηθούμε στην πολιτική σκέψη από την Αναγέννηση και έπειτα, θα διαπιστώσουμε του λόγου το αληθές. Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι αυτό των μεγάλων ουτοπικών σοσιαλιστών Σαιν-Σιμόν (1760 - 1825), Φουριέ (1772 - 1837) και Όουεν (1771 - 1858), οι οποίοι, ενώ σκιαγράφησαν μια ιδανική πολιτεία, δεν είχαν τον τρόπο να υλοποιήσουν τις ιδέες τους.
Και του ίδιου του Καρλ Μαρξ οι αντιλήψεις για τη συγκρότηση μιας ανώτερης κοινωνίας βασισμένης σε υψηλότερους ηθικοκοινωνικούς κανόνες θα έμεναν απραγματοποίητες δίχως την οκτωβριανή επανάσταση. Μόνο η οκτωβριανή επανάσταση με ηγέτη τον Βλαδίμηρο Λένιν, που είχε ως κυριότερο στήριγμά του τον Τρότσκι, έβαλε τα θεμέλια για μια κοινωνία ποιοτικά ανώτερη από τον καπιταλισμό. Η μεγάλη υπηρεσία του Τρότσκι είναι ότι μόνο αυτός έδωσε με ακρίβεια μια σε βάθος ανάλυση της Σοβιετικής Ένωσης της εποχής του. Αυτή η ανάλυσή του μας δίνει και τα μεθοδολογικά εργαλεία για την κατανόηση της πορείας και της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης. Μέρος των αναλύσεων του Τρότσκι για τη Σοβιετική Ένωση αποτελεί και το παρόν δοκίμιο.
Κωνσταντίνος Ε. Κεφάλας