Μπένζαμεν Κονστάν 1767-1830

Ο «Αδόλφος» του Κονστάν διδάσκεται στα γαλλικά σχολεία και κατέχει μια θέση ανάμεσα στα μεγαλύτερα μυθιστορήματα της γαλλικής λογοτεχνίας, χωρίς να βρίσκεται στο ύψος της Μαργαρίτας Γκοτιέ ή της Μανόν Λεσκό. Το μεγάλο, όπως λέμε, κοινό χρειάστηκε μισόν αιώνα για να συνειδητοποιήσει ότι ο Κονστάν υπερέβη την εποχή του, αφήνοντας κληρονομιά ένα έργο που είχε τον υπότιτλο-τέχνασμα «Σαν ανέκδοτο που βρέθηκε στα χαρτιά ενός αγνώστου». Αφηγείται, λοιπόν, ότι συνάντησε σ' ένα πανδοχείο έναν ξένο, του οποίου πήρε τα χαρτιά. Ο άγνωστος, χρησιμοποιώντας το πρώτο πρόσωπο, μας εξηγεί πώς οικειώθηκε την ιδέα του θανάτου και πως το κάθε πράγμα περιβάλλεται με την ιδέα του θανάτου. Ο Νικόλαος Μ. Τσάγκας, αθόρυβα, με βηματισμό σεμνοπρεπή χτίζει το προσωπικό του σύμπαν με μελέτες αγαπημένων του Γάλλων συγγραφέων. Η αρχή έγινε το 1969 με τον Κάρολο Μποντλέρ και ακολούθησαν ο Μενάρ, ο Σενιέ, ο Ρακίνας, ο Μπιντέ, οι τυπογράφοι ελληνιστές Ροβέρτος και Ερρίκος Στέφανος, ο Κουριέ, ο Louys. Το στοιχείο που κυρίως δεικνύει είναι η σχέση τους με την Ελλάδα και την έννοια του Ελληνισμού, ρίχνοντας άνθη στο χάσμα που χωρίζει το ελληνικό πνεύμα από τους εταίρους μας, μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους. Ο δημοκράτης Κονστάν καθίσταται ο υπερασπιστής της ελληνικής υπόθεσης τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης εναντίον των Οθωμανών, γιατί πίστευε ακράδαντα ότι ο λαός αυτός που έχει τοποθετηθεί στην είσοδο της Ευρώπης, αντιτάσσει στην Ασία ένα πολιτικό και θρησκευτικό ανάχωμα: «Είναι θαυμάσιος για το θάρρος του, την αφοσίωσή του, τον ενθουσιασμό του, την ηρωική του περιφρόνηση για το θάνατο». Αυτός ήταν και ο Κονστάν.

ΒΑΣΙΛΗΣ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ - 06/12/2002